سلطان دل: روایتی از طب‌الرضا

​شرح بخش‌های مختلف طب‌الرضا، توصیه‌های بهداشتی و سلامتی حضرت امام رضا علیه‌السلام به مامون عباسی

سلطان دل: روایتی از طب‌الرضا

طبّ­ الرّضا رساله­ای است منتسب به سلطان سریر ارتضاء حضرت علی بن موسی ­الرّضا (علیه السّلام) که حدود سال 201هجری قمری به خواهش مأمون عبّاسی در باب حفظ صحّت و به زبان عربی نگاشته شده است. روایت تألیف این رساله که از محمّد بن حسن بن جمهور بصری ـ فرزند یکی از خواصّ خدّام و ملازمان امام ـ در ابتدای رساله ذکر شده این است: ایامی که مأمون در نیشابور بود مجلسی ترتیب داد و از حضرت امام رضا (علیه السّلام) و جمعی از مشاهیر اطباء و معاریف فلاسفه از جمله یوحنا بن ماسوُیه (پزشک معروف و مترجم عالی­قدر مسیحی و از دانش­آموختگان جندی­شاپور، رئیس بیت­الحکمه و صاحب قدیمی­ترین اثر در چشم­پزشکی به زبان عربی)، جبرئیل بن بُختیشوع، پزشک مخصوص مأمون و مترجم شهیر نَسطوری­مذهب) و صالح بن بَهله/ بَلهَمه (فیلسوف و حکیم معروف هندی، که در حذاقت و دانشوری اشتهار داشتند دعوت کرد و در اثناء بحث سخن به طبّ أبدان و صحّت مِزاج کشید. در این میانه مأمون نظر امام را که ساکت بودند جویا شد و ایشان فرمودند: "نزد من نیز تجربیات و اطّلاعاتی هست که به مرور زمان به درستی آنها یقین پیدا کرده­ام به اضافۀ آنچه از گذشتگان بر آن توفیق یافته­ام که همۀ آنها را برای تو جمع­آوری خواهم کرد". سپس مأمون به بلخ رفت و در نامه­ای از امام خواست تا به وعده­اش وفا کند و امام نیز نامه­ای در پاسخ مأمون نوشتند و در آن موارد درخواستی­ وی را تشریح نمودند که بسیار مورد توجّه مأمون واقع گردید و دستور داد تا آن را با آب طلا بنویسند و بدین سبب به رسالۀ ذَهَبیّه مشهور شد. در این رساله بدن انسان به کشوری تشبیه شده که پادشاه آن در دل است و هر یک از اعضاء و جوارح به اعوان و انصار آن پادشاه مانند شده­اند؛ سپس دربارۀ دستور غذا در فصول و ماه­های سال به طور مجزّا به ذکر مطالبی پرداخته­اند و پس از آن به ترتیب مسائلی مانند مِزاج و طبیعت، خواب، مسواک و دندان، حالات طبیعی انسان در ادوار عمر، اوقات حجامت و فَصد و آداب آنها، علل برخی از بیماری­ها، حمام و شرایط آن، پیشگیری از بعضی بیماری­ها، بهداشت مسافر، بهترین آب­های نوشیدنی، اعمال جنسی و دستورات آن مطرح شده است.

برچسب‌ها:

نظر شما: