کتابخانه و موزه ملی ملک میزبان قدیم‌ترین کتاب چاپی «القانون فی الطب» ابن سینا

ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بن سینا به القاب و نام‌هایی گوناگون مانند ابوعلی سینا، ابن سینا و شیخ‌الرییس مشهور بود. او به سال ۳۵۹ خورشیدی در بلخ متولد شد و در سال ۴۱۶ خورشیدی پس از سفرهایفراوان علمی و گاه مهاجرت‌های اجباری در همدان چشم از جهان فروبست.

کتابخانه و موزه ملی ملک میزبان قدیم‌ترین کتاب چاپی «القانون فی الطب» ابن سینا

کتابخانه و موزه ملی ملک میزبان قدیم‌ترین کتاب چاپی «القانون فی الطب» ابن سینا

معرفی نسخه‌های چاپ سربی ۶۲۶۵ و ۶۲۶۶

حجت‌الله قربانی/ کتابدار موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک

ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بن سینا به القاب و نام‌هایی گوناگون مانند ابوعلی سینا، ابن سینا و شیخ‌الرییس مشهور بود. او به سال ۳۵۹ خورشیدی در بلخ متولد شد و در سال ۴۱۶ خورشیدی پس از سفرهایفراوان علمی و گاه مهاجرت‌های اجباری در همدان چشم از جهان فروبست.
ابوعلی سینا را به عنوان حکیم و «همه‌چیزدان» می‌شناسند که تمام علوم زمان خود را آموخته بود و از جوانی به سبب هوش سرشار و پشتکار فراوان در بیش‌تر بسترهای دانش متبحر و صاحب‌نظر خود بود. او در حکمت و فلسفه صاحب‌رأی بود و بی‌تردید باید او را یکی از مشهورترین و تأثیرگذارترین فیلسوفان ایران‌زمین و تاریخ جهان در شمار آورد. او در دانش ریاضی و بسیاری دیگر از دانش‌ها نیز استاد و متبحر بود. اما سرآمد همه این‌ها، او پزشکی چیره‌دست و بسیار حاذق بود تا جایی‌که به واسطه مهارتش در طب توانست از جوانی به دربار سامانیان و کتابخانه سلطنتی راه یابد و از منابع موجود آن بهره‌های بسیار ببرد.
از میان ۴۰۰ اثر منسوب و به‌یادگارمانده از او، کتاب‌های شفا، دانشنامه علایی و القانون فی الطب مشهورتر و بااهمیت‌ترند و ناشران و کاتبانی بسیار به نشر این کتاب‌ها همت گماشته یا اندیشمندان گوناگون شرحی بر آن‌ها نگاشته‌اند.
کتاب «القانون فی الطب» از این میان سال‌های پیاپی به عنوان کتاب اصلی رشته‌های پزشکی در شرق و غرب عالم به کار می‌آمد و علاقه و نیاز دانشوران به نشر و بازنشر آن موجب شد حتی با فراگیر شدن صنعت چاپ، این کتاب همچنان جزو نخستین کتاب‌هایی باشد که در اروپا و غرب منتشر می‌شد. زبان کتاب عربی و بر پنج عنوان است که مبانی و کلیات طب، داروهای ساده، بدن از سر تا قدم، بیماری‌های عمومی که به عضوی خاص اختصاص ندارند (مانند تب) و قرابادین (داروهای ترکیبی) را دربرمی‌گیرد.
در بار نخست از کتاب قانون ابن سینا نسخه‌هایی در سال ۱۵۹۳ میلادی در رم به روش چاپ سربی منتشر می‌شد، این‌رو به این کتاب گاه «طب رومی» نیز گفته می‌شود.
دو نسخه از کتاب قانون منتشرشده در سال ۱۵۹۳ در گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک وجود دارد که سعید نفیسی تیر ۱۳۰۸ خورشیدی به پاس خدمات کتابخانه ملی ملک و امکاناتی که حاج حسین آقای ملک برای کارهای پژوهشی فراهم آورده و در اختیار او بوده به این مجموعه اهدا کرده است. این دو اثر را می‌توان قدیم‌ترین کتاب‌های چاپی در گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک، حتی از کهن‌ترین نمونه‌های کتاب‌های چاپی در ایران دانست. هر دوی این نسخه‌ها با وجود قدمت بالای ۵۰۰ سال کاملا سالم و قابل مطالعه و بهره‌برداری بوده، از شرایطی مناسب برخوردارند.

برچسب‌ها:

نظر شما: