طبقه‌­بندی علوم

طبقه‌­بندی علوم

در بررسی و مطالعه دانش­ها، چنین دریافت می­شود که دانشمندان و فلاسفه جهان اسلام هم­زمان با پرداختن به علوم گوناگون و همچنین با مطالعه آثار ترجمه شده دانشمندان دیگر جمله یونانیان، به دنبال طراحی ساز و کاری برای طبقه­‌بندی علوم در قلمروی اسلامی بوده‌­اند. شناخت رابطه دانش‌­ها با یک‌دیگر و محدوده و موضوع هریک از آن­ها یکی از مهمترین بحث­ها در فلسفه علم است. کوشش‌­های دانشمندان و فیلسوفان مسلمان هم از این منظر دارای اهمیت است و ضروری است پیش از پرداختن به علوم خاص به مطالعه علوم دیگر که پیرامون و مرتبط با آن هستند پرداخت، به عبارت دیگر، علم­ها و عواملی پیش‌­نیاز و یاری دهنده دانش­‌های دیگر هستند.

پیدایش آثار در زمینه طبقه­بندی دانش­ها، به دوران آغازین گسترش و رشد آن دانش­ها در سرزمین­های اسلامی باز می­گردد. دورانی که به مدد نهضت ترجمه، مجموعه­ای از کتاب­های جدید از زبان­های دیگر به ویژه یونانی به عربی ترجمه شدند و علوم نظری بسیاری در قلمرو حکومت اسلامی پدیدار شد. متاثر از آرای چند تن از دانشمندان یونانی مانند ارسطو آثاری در زمینه طبقه‌­بندی علوم در تمدن اسلامی به رشته تحریر درآمد. سلسله تألیفات این دوره از قرن سوم هجری و تألیف احصاء العلوم فارابی آغاز شد. سپس خوارزمی مفاتیح‌­العلوم را نگاشت. در حوزه زبان فارسی نیز آثاری در این زمینه تألیف شدند که از میان آن­ها دره­‌التاج نوشته قطب‌­الدین شیرازی در قرن هشتم و کتاب نفائس‌­الفنون شمس‌­الدین آملی قابل اشاره‌­اند. جملگی این آثار، راه­گشای دیگر نویسندگان و دانشمندان مسلمان در عرصه­‌های گوناگون علوم دوران اسلامی به شمار می­‌آیند.

برچسب‌ها:

نظر شما: