قطعه الفَرَس

​

قِطعَهُ ­الفَرَس به روایت فصول­ الطّبری ـ «در بیان صورت قطعه­ الفرس. سر اسبی را ماند که دهان او به سمت شمال و سر او به سمت جنوب است. کواکب مرصودۀ او چهار است، در سمت مشرق مایل به جنوب صورت دلفین به دوری چهار ذرع تخمیناً دو کوکب شمالی نزدیک به هم می­ باشند که فاصلۀ میان ایشان به­ قدر یک وجب است، هر دو از اعظم قدر پنجم و دو دیگر در جنوب این دو است به دوری دو ذرع تخمیناً و فاصلۀ میان این دو جنوبی به قدر یک ذرع است تخمیناً و کوکب اوّل آنکه مقدّم است از این دو جنوبی بر رأس است از اعظم قدر چهارم و کوکب دوّم آنکه تالی این کوکب است از قدر ششم و کوکب سیُّم آن کوکب مقدّم است از آن دو کوکب شمالی که بر دهان این صورت است و کوکب چهارم آن کوکب تالی است از این دو نزدیک به هم که هر دو بر دهان این صورت نزدیک است» (فصول الطّبری)

تصویر صورت فلکی قطعه الفرس از کتاب صورالکواکب عبدالرحمان صوفی

قِطعَهُ­ الفَرَس به روایت اساطیر ـ می­ گویند «ته­ آ» (Thea)، مادر خورشید، به هنگام بارداری، خود را به شکل مادیانی درآورد تا از خشم پدر در امان بماند. در افسانۀ دیگر آمده است که این همان کرّه اسبی است که «کاستور» (Kastor)، یکی از پسران دوقلوی زئوس، به «هرمس» (Hermes)، پیک خدایان داد تا به کمک آن کارش را سریع­تر انجام دهد. کرّه اسب، بعدها در آسمان جای داده شد.

قِطعَهُ ­الفَرَس به روایت منجّمین ـ در شرایط مناسب، 5 ستارۀ آن با چشم غیرمسلّح مشاهده می­ شوند. ستارۀ δ با روشنایی 5/4، از دو جزء وابسته به هم تشکیل شده است که قدر هر دو تقریباً یکسان است. درجۀ جدایی این دو ستاره ˝3/0 و دورۀ تناوب انتقالی آنها به دور یکدیگر 5 سال و 8 ماه است. ستارۀ ε نیز دوگانه ­ای است با روشنایی­ های 6 و 7 و درجۀ جدایی ˝10. ستارۀ پُرنورتر دوقلویی است با درجۀ جدایی ˝1 و دورۀ تناوب 102سال.