یادگار مهر و وفاداری دعبل خزاعیِ شاعر بر خاندان کرامت

یادگار مهر و وفاداری دعبل خزاعیِ شاعر بر خاندان کرامت

حجت الله قربانی

دعْبل بْن عَلی خُزاعی (۱۴۸-۲۴۶ ق) شاعر شیعه سده‌های دوم و سوم هجری، از اصحاب حضرت امام کاظم و حضرت امام رضا علیهماالسلام بوده و البته محضر حضرت امام جواد علیه‌السلام را نیز درک کرده بود. او در زمان اقامت امام رضا علیه‌السلام در مرو به حضور ایشان رسید. دعبل پیش از ورود به خراسان، قصیده مشهور تائیه را سروده و با خود عهد کرده بود پیش از خواندن آن برای حضرت امام رضا علیه‌السلام نباید فردی دیگر آن را بشنود.

تائیه مشهورترین قصیده دعبل خزاعی بوده که درباره تاریخ اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و ستم‌های رفته بر این خاندان است. او این قصیده را به حضرت امام رضا علیه‌السلام تقدیم کرد. امام رضا علیه‌السلام پس شنیدن اشعار دعبل، با تکمیل اشعار او، در خلال افزودن بندهایی به آن، مدفن خود را پیش‌بینی و با دادن هدیه‌ای گران‌قدر او را تشویق کرد.

دعبل از راویان حدیث به شمار می‌آید. از کتاب‌های دیگر او ‌می‌توان به الواحده فی مناقب العرب و مثالبها و طبقات الشعرا اشاره کرد. او در طعن بسیار تندزبان بود که موجب شده بود همواره در سفر و در حال گریز باشد. دعبل سرانجام بر سر همین طعن‌هایی که نثار خلفای عباسی کرده بود، جان گذاشت و فرمان قتل‌اش صادر شد.

رساله خطی شماره 2842/11 گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک، قصیده دعبل خزاعی در مدح امام رضا و مرثیه سیدالشهدا علیهماالسلام در سده سیزدهم هجری به قلم ابوالقاسم وفا به رشته تحریر درآمده است.