بزرگان فرهنگ و ادب ایران، تاریخ شفاهی زندگی حاج حسین آقا ملک را روایت می‌کنند
چهارصد و هفدهمین نشست شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی در حالی برگزار شد که مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک و گروه همراه وی به دعوت دکتر «غلامعلی حداد عادل» رییس فرهنگستان در این نشست شرکت کرده بودند تا زمینه‌های اجرایی مناسب برای عملیاتی کردن تفاهم‌نامه اخیر میان این دو نهاد فرهنگی را فراهم آورند. مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در این نشست، همچنین اعلام کرد که پروژه‌ای مهم در حوزه گردآوری تاریخ شفاهی زندگی «حاج حسین آقا ملک» واقف و بنیان‌گذار این نهاد بزرگ فرهنگی آغاز شده است.
ثروت عظیم فرهنگی «حاج حسین آقا ملک» در سایه آستان قدس بالنده‌تر شده است
در آغاز نشست، دکتر «غلامعلی حداد عادل» رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی تفاهم‌نامه امضا شده با موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک را زمینه ارتباط بیش‌تر این دو حوزه فرهنگی ارزیابی کرد و افزود: «موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، یک نهاد ویژه فرهنگی در تاریخ ایران است. حاج حسین آقا ملک از نادر کسانی بود که مال و معرفت را با هم داشت و باریک‌بینانه، ثروت و دارایی خود را در راه گردآوری این کتابخانه و موزه عظیم صرف کرد».
وی افزود: «این ثروت عظیم فرهنگی اکنون در سایه آستان مقدس رضوی و در چارچوب مدیریتی موفق اداره می‌شود که این مساله می‌تواند الگویی برای اداره دیگر نهادها و حوزه‌های فرهنگی در کشور باشد».
گنجینه‌های کتاب‌های اهدایی به فرهنگستان، رشک‌برانگیز است
«سیدمجتبی حسینی» مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در این نشست با اشاره به افتخارآمیز بودن اقداماتی که در فرهنگستان زبان و ادب فارسی انجام می‌گیرد، گفت: «در برخی کشورها در کنار تلاش برای حفظ و نگاهداری از میراث گذشته مانند نسخه‌های خطی، حتی به این می‌اندیشند که در روزگار کنونی، دفترچه‌هایی در اختیار بزرگان فرهنگ و ادب خود بگذارند تا در طول سال همه دست‌نوشته‌ها و یادداشت‌های خود را در آن‌ها بنویسند و پس از یک‌سال، آن مجموعه‌های ارزشمند را در یک‌جا گرد آورند. این مساله موجب می‌شود آیندگان این میراث را نیز در گنجینه‌های خود نگاه دارند و از آن بهره ببرند».
وی افزود: «گنجینه‌ای از کتاب‌های چاپی اهدایی بزرگان فرهنگ و ادب ایران مانند استاد همایی و استاد تفضلی در کتابخانه فرهنگستان زبان و ادب فارسی وجود دارد که هریک به دلیل حاشیه‌هایی که این بزرگان بر آن‌ها نگاشته‌اند، خود، به نسخه خطی تبدیل شده‌اند. این‌ها می‌توانند برای پژوهشگران راه‌گشا باشند و آن‌ها را در گشایش مسایل گوناگون در این حوزه یاری دهند».
به گفته وی، موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک به دلیل دستاوردهای تکنولوژیکی که در سال‌های گذشته به ویژه در حوزه‌های مستندنگاری و مرمت نسخه‌های خطی و چاپ سنگی به دست آورده است، آمادگی دارد در چارچوب تفاهم‌نامه منعقد شده، تجربیات خود را در اختیار فرهنگستان بگذارد.
وی تاکید کرد: «همچنین علاقه داریم تا از دهه‌ها کوشش علمی و ادبی اعضای فرهنگستان که جزو مفاخر ملی به شمار می‌آیند، بهره ببریم».
ثبت تاریخ شفاهی زندگی «حاج حسین آقا ملک» در گفت‌وگو با بزرگان فرهنگ و ادب ایران
در ادامه نشست، «مهتا باصفا» رییس اداره کتابخانه موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک درباره شیوه خدمات‌رسانی به مخاطبان و استانداردهایی که برای ارایه خدمات به پژوهشگران در نظر گرفته و اجرا شده است، گزارشی ارایه داد.
سپس دکتر «یداله ثمره» عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره اهمیت تاریخ شفاهی و اقداماتی که مراکز تحقیقاتی در این حوزه انجام داده‌اند صحبت کرد و پرسید: «آیا در کتابخانه و موزه ملی ملک در این حوزه اقداماتی انجام شده است؟».
«دکتر غلامعلی حداد عادل» رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز با اشاره به اهمیت این مساله گفت: «در برخی موارد اطلاعات ناچیزی از زندگی و احوال بزرگان و فرهیختگان در دست داریم به عنوان نمونه دهه‌های زیادی از درگذشت پروین اعتصامی نمی‌گذرد اما اگر بخواهیم درباره این شاعر معاصر کتابی بنویسم، شاید اطلاعات دقیق و مستند درباره او حتی به 20 برگ نیز نرسد. این در حالی است که پروین اعتصامی، شخصیتی متعلق به دوره معاصر است نه سده‌های دور».
«سیدمجتبی حسینی» در پاسخ به این نکته، از آغاز پروژه‌ای خبر داد که بخش مهمی از اطلاعات زندگی حاج حسین آقا ملک را به ثبت می‌رساند.
«مهدی یساولی» مسوول پژوهش و آموزش موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در این‌باره گفت: «یکی از موضوعاتی که در سال‌های اخیر کم‌تر مورد توجه قرار گرفته بود، زندگی حاج حسین آقا ملک واقف و بنیان‌گذار کتابخانه و موزه ملی ملک بود به همین دلیل اطلاعات مستند زیادی درباره این بازرگان فرهیخته و منش رفتاری او در دسترس نبود. به همین دلیل پروژه‌ای در حوزه تاریخ شفاهی تعریف شد که بر اساس آن با همه کسانی که این مرد بزرگ را می‌شناختند و بزرگان و استادانی که با او ارتباط کاری و دوستی داشتند، گفت‌وگوهای مفصلی صورت گرفت تا زوایای بیش‌تری از شخصیت حاج حسین آقا ملک شناسایی شود و در دسترس پژوهشگران و علاقه‌مندان به حوزه تاریخ شفاهی قرار گیرد».
به گفته وی، فاز نخست این پژوهش اکنون به پایان رسیده است و در میان گفت‌وگو شوندگان استادانی نیز از فرهنگستان زبان و ادب فارسی مانند دکتر مهدی محقق نیز قرار دارند.