سرود مجلس جمشید به مناسبت 27 شهریور روز شعر و ادب پارسی و روز بزرگداشت استاد شهریار

علیرضا حیدری

​

تمبر 20 ریالی بزرگداشت استاد محمد حسین شهریار و نقش آرامگاه و چهره ایشان

منتشر شده در 26/06/1403 موجود در کتابخانه و موزه ملی ملک به شماره اموال 1368.10.02073

دربارۀ استاد شهریار و زندگی و اشعار ایشان، بزرگان زبان و ادب پارسی و ترکی، گفتارهای ارزشمند و پژوهشهای ارجمندی از خود به یادگار گذاشته‌اند. در این گفتار پیش از اندر شدن به موضوع شعر و ادب پارسی، به مثالی از مهر این شاعر گرامی به ایران و شعر پارسی اشاره خواهد شد.

شهریار در یکی از اشعارش به مناسبت روز مولانا در سال 1336، به ستایش پارسی‌سرایان برجستۀ تاریخ ادبیات فارسی و گرامیداشت بزرگان فرهنگ و دانش ایران می‌پردازد (جهانی ساربان، 1394: 297)¹:

خیمۀ سبز و بلند تهمتن زانِ فردوسی است آن والا سخن

خیمۀ مُلا سپید و تابناک منعکس در وی صفای جان پاک...

رودکی گهگاه رودی می‌زند خوش سمرقندی سرودی می‌زند...

می‌کشد خیام خمّ می به دوش برشود فریاد فردوسی که نوش

سرتاسر شعر شهریار پر است از ستایش فرهنگ و تمدن و تاریخ و هنر و دانش و ادبیات ایران و ایرانی و اگر امروز گروهی را بانگ برخاسته که شهریار را می‌خواهند برای خود و اهدافشان مصادره کنند، چیزی غریب نیست! پیشتر‌، می‌خواستند مولوی را از آن خود کنند و مثنوی و دیوان شمس و فیه ما فیه را روبروی خود دیدند و کاری از پیش نبردند؛ همانان می‌خواستند نظامی را برای خود جعل کنند؛ همان که یک بیت به زبانِ مورد علاقۀ آن گروه نسروده و گفتار جاودانِ همه عالم تن است ایران دل// نیست گوینده زین قیاس خجل// چون که ایران دل زمین باشد // دل ز تن به بُود یقین باشد// ... را در هفت‌پیکر از خود به یادگار گذاشته است... حال می‌خواهند با شهریار بزرگ ما این کار را بکنند که صدا و تصویر و نوشته‌های سرشار از مهر ایرانش در دسترس همگان است. 

تمبر 80 ریالی کنگره بزرگداشت استاد محمد حسین شهریار منتشر شده در 13/09/1371 موجود در کتابخانه و موزه ملی ملک به شماره اموال 1371.10.02244

سه نسخۀ خطی از سروده‌های فردوسی، رودکی و مولوی در کتابخانۀ ملی ملک

• شاهنامه فردوسی

نسخۀ 6031.1 کتابت سال 833 قمری به خط محمدبن مطهربن یوسف‌بن ابی‌سعید قاضی نیشابوری برای بایسنغر میرزا شاهزادۀ تیموری در هرات.

تصویر مجلسی از نسخۀ خطی 6031.1

تصویری دیگر از مقدمۀ شاهنامه نسخۀ 6031.1 که فردوسی در گفتار چگونگی آغاز سرایش شاهنامه به خامۀ دقیقیاز واژۀ نظم بهره برده است:

بنظم آرم این نامه را گفت من // از او شادمان شد دل انجمن

• دیوان رودکی سمرقندی

نسخۀ 5622 کتابت قرن 13 هجری به خط مصطفی قلی آشتیانی

• مثنوی معنوی مولوی

نسخۀ 5974.1 کتابت سال 808 تا 809 قمری به خط عبدالقادربن محمد بدرالاسترآبادی

• 1-جهانی ساربان، مجتبی (1394). «اشعار هویت‌گرایانۀ استاد شهریار ملتقای سه هویت سازگار». مجموعه مقاله‌های دهمین همایش بین المللی ترویج زبان و ادب فارسی. 6-4 شهریورماه 1394، دانشگاه محقق اردبیلی، صص 305-293.