​اُخرا (2)

​اُخرا (Ochre)- اُخرا رنگدانه‌ای طبیعی خاکی، مشتمل بر سیلیس و خاک رُس است که رنگ آن تابع اکسید آهن آبدار یا بی‌آب موجود در آن است و اُخراهای زرد، طلائی، قرمز و قهوه‌ای را حاصل می‌سازد. این ماده رنگی از دوران باستان کاربرد داشته و مصرف رنگدانه زرد آُخرا به اولین دوران تاریخ بازمی‌گردد. در مصر باستان، در تمدن رُم و در مشرق زمین این ماده را می‌شناختند و آن را به کار می‌بردند.در سده‌های میانه نیز این ماده همواره مورد توجه بوده است و در بیست نمونه نقاشی متعلق به ادوار مختلف هنر فلاندر و هلند گزارش شده است. در رنگدانه زرد اُخرا اکسید آهن آبدار که مهمترین آنها کانه گوتیت (Fe₂O₃.H₂O) است وجود دارد و علاوه بر کانه‌های آهنی مقادیر ناخالصی نظیر گچ، منیزیوم، کربنات و غیره نیز یافت می‌گردد. در اُخرای قرمز اکسید آهن انیدره (Fe₂o₃) وجود دارد و در اُخرای قهوه‌ای تقریبا لیمونیت خالص یافت می‌شود. علاوه بر این مقدار اکسید آهن موجود در گونه‌های مختلف اُخرا نیز یکسان نیست و در اُخرای فرانسوی که یکی از بهترین انواع اُخرا است حدود 20 درصد اکسیدآهن وجود دارد و درصد آلومینیوم ماده کم و درصد سیلیس در آن زیاد است. برخی از اُخرا ها قدرت پوشانندگی خوبی دارند و برخی از آنها نظیر سیینای ایتالیایی، به دلیل شفافیت حائز اهمیت اند. ساختار و ابعاد ذرات اُخرا در زیر میکروسکوپ همگن به نظر می‌رسد که مخلوطی از سیلیس بی رنگ و ذرات نیمه مات زرد روشن و قهوه‌ای کاملا همسان (ایزوتروپ) هستند. اسیدها و قلیاهای رقیق تاثیری بر این ماده ندارند و در صورتی که آخرا سوخته شود و آب هیدراسیون خود را از دست بدهد، رنگ آن به قرمز اُخرایی می‌گراید (جتتنز و استات، 1378، 92).