فَرَس الاعظم

فَرَس­ الأعظم به روایت فصول­ الطّبری ـ «در بیان صورت فرس اعظم. صورت اسبی تخیّل کردند که او را سر و گردن و دو دست و پشت و کفل است و دو پا ندارد، سر او سمت مغرب و کفل او به سمت مشرق و دو دست و شکم او به سمت شمال است و کواکب مرصودۀ این صورت بیست است و در تعیین این صورت می­ گوییم که در سمت جنوب مجرّه، محاذات صورت ذات ­الکرسی، چهار ستارۀ درشت روشن به­ نظر می ­آید به­ طریق مربّع واسع، دو در ضلع مشرقی و دو در ضلع مغربی؛ این مربّع را بعضی از اهل بادیه، دلو خوانند، آن دو ستاره که در ضلع مشرقی است، آنکه شمالی است و از اوسط قدر دوّم است آن را سره­ الفرس و رأس­ المسلسله خوانند، چه این کوکب اوّل مشترک میان دو صورت است و آنکه جنوبی است و از اصغر قدر دوّم و فاصلۀ میان او و سره­ الفرس به قدر یک نیزه می­ شود...» (فصول الطّبری)

تصویر صورت فلکی فَرَس الاعظم از کتاب صورالکواکب عبدالرحمان صوفی

فَرَس­ الأعظم به روایت اساطیر ـ در افسانه­ های یونانی آمده است که اسب بالدار، «پگاسوس» (Pegasus)، «بلرُفون» (Bellerophon) شجاع را به جنگ «کیمرا» (Chimera) (هیولایی با سر شیر، بدن بُز، دُم مار و دهانی آتشین) می برد. بلرفون پس از کشتن کیمرا با پگاسوس به کوه «المپ» (Olympus) پرواز می­ کند. اما زئوس، مگس سمجی را می­ فرستد تا پگاسوس را نیش بزند. اسب بالدار از شدّت سوزش نیش مگس، رَم کرده و بلرفون را به زمین پرت می­کند و خود به پروازش ادامه داده و در آسمان جای می­ گیرد.

فَرَس ­الأعظم به روایت منجّمینـ در شرایط مناسب، 52 ستارۀ آن با چشم غیرمسلّح دیده می­ شوند. چهار ستارۀ اصلی آن مربّعی را تشکیل می ­دهند که بخش اصلی صورت فلکی است. البته ستارۀ δ این صورت که «سره­ الفرس» (Alpheratz) نیز نامیده می­ شود، طبق توافقی از این صورت به صورت «امراه ­المسلسله» واگذار شده و نام α آن صورت را گرفته است. ستارۀ «شیت» (β)، غول نارنجی­ رنگی است از گروه متغیّرهای نیمه­ منظّم که در طول 38 روز تغییرات نوری گوناگونی را نشان می­ دهد. اجرام این صورت عبارتند از: کهکشان­ های مارپیچی C30، C43، C44 و خوشۀ کروی M15.

​