دوده استخوان

​دوده استخوان( Bone Black)- از سوزاندن استخوان در دستگاه‌های تقطیرِ در بسته حاصل می‌شود. معمولا استخوان‌های دارای سریشم را در آب می‌جوشانند تا پیه و سریشم خود را از دست بدهد و سپس آن را تقطیر می‌کنند. دوده استخوان به رنگ سیاه-آبی است و ساختار نرم و صافی دارد. این ماده از دوده چراغ متراکم تر و حاوی 10 درصد کربن، 84 درصد فسفات کلسیم و 6 درصد کربنات کلسیم است.ترکیبات کلسیم (خاکستر) موجود در آن ارزش رنگی ندارد ولی در بهبود کیفیت کاری آن موثر است وتولید رنگدانه سیاه ممتاز را می‌نماید. ساختار میکروسکوپی این ماده نیز با دوده چراغ خیلی متفاوت است، ذرات آن درشت تر و از نظر شکل و ابعاد بی‌قاعده هستند، برخی از ذرات قهوه‌ای و برخی دیگر شفاف دیده می‌شوند.مروین ( Merwin) که به بررسی خواص بصری عاج و استخوان پرداخته است، در استخوان‌‌های سوخته مقدار کمی از ماده کربنی سیاه رنگ بسیار ریز ( به صورت ذرات فرعی) درون مقدار زیادی فسفات کلسیم قرار گرفته است. ذرات با ابعاد 5 میکرون یک رنگ قهوه‌ای خاص باز می‌تابانند و در کل از نظر بصری متجانس به نظر می‌رسند.ضریب شکست ظاهری نور آن‌ها هنگامی که منافذ آن‌ها مملو از روغن باشد حدود 65/1 تا 70/1 است. خواص مطلوب آن‌ها که مربوط به قدرت انتشارنور متوسط و قدرت جذب نور موثری دارند. دوده استخوانی که تحت عنوان دوده عاج عرضه می‌شود یکی از رنگ‌های مورد علاقه هنرمندان است و در آبرنگ به راحتی از آن استفاده می‌شود (جتتنز و استات، 1378، 18). فرمول شیمیایی این رنگدانه Ca₃(PO₄)₂₊است(McBride, 2002).

تصویر میکروسکوپی از سیاه استخوان در زیر میکروسکوپ پلاریزان با بزرگنمایی 500 برابر (McBride, 2002)