نسخه شگفت‌انگیز و اسرارآمیز قرآن بایسنغری پس از 70 سال در کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش درمی‌آید
نسخه شگفت‌انگیز قرآن پرآوازه تاریخ ایران، نام‌بُردار به قرآن بایسنغری، پس از هفتاد سال در قالب نمایشگاهی باشکوه، هم‌زمان با روز کتاب، کتاب‌خوانی و کتاب‌دار، در کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش درمی‌آید.
نمایشگاهی ویژه از شاهکار 600 ساله ایران و یادگار هنردوستی شاهزاده تیموری
نسخه شگفت‌انگیز و اسرارآمیز قرآن بایسنغری پس از 70 سال در کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش درمی‌آید
نسخه شگفت‌انگیز قرآن پرآوازه تاریخ ایران، نام‌بُردار به قرآن بایسنغری، پس از هفتاد سال در قالب نمایشگاهی باشکوه، هم‌زمان با روز کتاب، کتاب‌خوانی و کتاب‌دار، در کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش درمی‌آید.
به گزارش روابط عمومی کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، نمایشگاه «قرآن بایسنغری» گزیده آثار دو گنجینه «موزه آستان قدس رضوی» و «کتابخانه و موزه ملی ملک» در روز 24 آبان 1395 خورشیدی گشایش خواهد یافت. این نمایشگاه پس از هفتاد سال، نسخه خطی شگفت‌انگیز و اسرارآمیز این قرآن ششصد ساله را در آستانه دید دوستداران فرهنگ و هنر ایرانی- اسلامی می‌گذارد. اصل 4 قطعه موجود از این قرآن در کتابخانه و موزه ملی ملک و تصویر بیش از 140 برگ از آن در موزه آستان قدس رضوی، در این نمایشگاه عرضه خواهد شد.
قرآن بایسنغری، بزرگ‌ترین قرآن خطی جهان به شمار می‌آید که به احتمال زیاد در سده نهم هجری در دوره تیموری به خط محقق کتابت شده است. این قرآن سرنوشتی شگفت‌انگیز در تاریخ ایران دارد؛ هرچند مشخص نیست این نسخه اسرارآمیز دقیقا چه سرنوشتی در گذر روزگاران یافته و خود را به امروز رسانده است؛ از آن‌رو که اکنون برگ‌هایی از آن در موزه‌های بزرگ ایران و جهان نگهداری می‌شود.
آنگونه که اسناد تاریخی روایت می‌کنند، موزه ملی ایران برای نخستین بار، در سال 1325 خورشیدی با همکاری دیگر گنجینه‌های ایران که قطعاتی از نسخه خطی این قرآن را داشتند، نمایشگاهی با موضوع قرآن بایسنغری برگزار کرد. حاج حسین آقا ملک، بنیان‌گذار و واقف کتابخانه و موزه ملی ملک نیز دو قطعه از چهار قطعه موجود قرآن بایسنغری در کتابخانه و موزه ملی ملک را در این نمایشگاه عرضه کرد. این قرآن بی‌نظیر از آن زمان تاکنون، جز چند برگ که موزه آستان قدس رضوی در مشهد در نمایش دارد، به مخازن گنجینه‌های آثار تاریخی رفته و به نمایش درنیامده است.
بسیاری از پژوهشگران، کتابت این قرآن را به بایسنغرمیرزا، فرزند شاهرخ تیموری یا دست‌کم به دوران زندگی وی نسبت می‌دهند. بر اساس پژوهش‌های انجام‌گرفته و با درنگ بر ویژگی‌های این مصحف شگفت‌انگیز و بی‌نظیر، به ویژه در زمینه‌های شیوه تذهیب، فرم نقش‌ها، آرایه‌ها، جنس کاغذ، نوع خط، مرکب، صحافی و تجلید، می‌توان دریافت کتابت آن احتمالا در دوره تیموری در منطقه شمال خراسان بزرگ، به ویژه سمرقند و بخارا، انجام پذیرفته است.
بیش‌ترین تعداد برگ‌های این مصحف یعنی 144 صفحه، به لطف سنت نیکوی وقف در کتابخانه و موزه مرکزی آستان قدس رضوی و نیز کتابخانه و موزه ملی ملک نگهداری می‌شود. از این تعداد، 8 سطر در کتابخانه و موزه ملی ملک و بقیه در کتابخانه و موزه مرکزی آستان قدس رضوی جای دارند؛ نسخه‌ای اسرارآمیز که هریک از موزه‌ها و بنیادهای فرهنگی جهان به داشتن حتی یک سطر از آن به خود می‌بالند. قرآن بایسنغری از نظر اندازه صفحه و دانگ قلم، بزرگ‌ترین قرآن در تاریخ کتاب‌آرایی ایرانی به شمار می‌آید. اندازه‌های این قرآن 105 و در 187 سانتی‌متر است. ساختن کاغذی با چنین اندازه‌ها یقینا مهارت و چیره‌دستی هنرمندان کاغذساز سده نهم هجری را نشانگر است.
نمایشگاه «قرآن بایسنغری» دستاورد کوشش‌های پژوهشی کارشناسان کتابخانه و موزه ملی ملک است که با چیدمانی جذاب، مخاطبان را به ششصد سال پیش، در دوره تیموری می‌برد؛ زمانه‌ای که نسخه شگفت‌انگیز و اسرارآمیز قرآن بایسنغری آفریده شد.
دوستداران هنر و فرهنگ ایرانی اسلامی می‌توانند از روز 24 آبان 1395 خورشیدی تا یک ماه، هر روز به جز جمعه‌ها و تعطیلات رسمی، از ساعت 8:30 تا 16:15 (روزهای پنج‌شنبه تا ساعت 15:15) از نمایشگاه قرآن بایسنغری بازدید کنند. کتابخانه و موزه ملی ملک، نخستین موزه وقفی- خصوصی ایران و یکی از شش کتابخانه بزرگ کشور در حوزه نسخه‌های خطی است که در سال 1316 خورشیدی از سوی حاج حسین آقا ملک بر آستان قدس رضوی وقف شده است. این گنجینه کهن اکنون در محوطه تاریخی باغ ملی تهران به نشانی «میدان امام خمینی، سردر میدان مشق، خیابان ملل متحد» جای دارد.