کشکول (روزنامه)

​کشکول

روزنامه کشکول در تهران به مدیری مجدالاسلام کرمانی تأسیس و در سال ۱۳۲۵ق منتشر شده است. شماره اول این روزنامه در چهار صفحه [...] با چاپ سنگی طبع و در تاریخ شنبه پانزدهم شهر صفرالمظفر ۱۳۲۵ق [...] منتشر گردیده است. در این شماره پس از درج مقاله افتتاحی [...] بقیه صفحات آن مشتمل بر چند کاریکاتور است و من‌جمله صفحه چهار آن مشتمل بر کاریکاتور بانک ملی و هجوم مردم در بانک برای گذاشتن پول در آن‌جا می‌باشد. [...] امضای حسینعلی که ترسیم کننده کاریکاتورهاست در صفحه چهارم چاپ شده است. تمام صفحات چهارم روزنامه و در بعضی از شماره‌ها صفحات سوم و دوم روزنامه مشتمل بر کاریکاتور است و ازاین‌جهت در عنوان روزنامه نوشته است که هر یک از دانشمندان که صور موهوم خنده‌آمیز عبرت‌انگیزی که به کسی برنخورد طرح نموده به اداره بفرستد درج و ترسیم خواهد شد.[1]

[...] روزنامه ندای وطن که مدیری آن با مجدالاسلام کرمانی بوده چون کاریکاتور نداشته، برای ترسیم کاریکاتور، روزنامه کشکول تأسیس گردیده و قیمت آن جداگانه است. در عنوان روزنامه کشکولی رسم شده و به دیواره آن نوشته است: همه چیز دارد و در زیر آن اسم روزنامه درج است. در زیر عنوان در ضمن دو سطر روزنامه کشکول بدین قسم معرفی شده است. «این روزنامه از قید رسمیّت و صحّت و مسئولیت به‌کلی خارج است ابداً با شخص خاصی طرف نیست و غرضش برانداختن عادات زشت بربریت و مجری ساختن رسوم تمدّن و تربیت است [...]» اداره روزنامه کشکول تهران، اداره روزنامه ندای وطن است. [...] در صفحه اول آن مقالات مختلف و گاهی اشعاری چاپ شده است. اخبار داخله و خارجه به‌طور اختصار در آن درج گردیده. چون روزنامه کاریکاتور داشته لذا با چاپ سنگی طبع شده و در هر شماره جمله سلالة‌السادات آقا سیّد مرتضی به سعی و اهتمام آقا میرزا حسن و میرزا عباس‌خان انطباع پذیرفت، چاپ شده است. ترسیم کاریکاتور روزنامه به عهده میرزا علی نامی بوده که امضای او در بیشتر شماره‌ها دیده می‌شود. روزنامه کشکول به خط مرتضی نجم‌آبادی است و کتبه‌العبد مرتضی‌النجم آبادی در بعضی صفحات چاپ شده است. نویسندگان کشکول به غیر از مدیر آن مرحوم مجدالاسلام کرمانی آقای ضیاء لشگر است که از شماره نوزده اشعاری به نام اشعار وطنیه ضیاء لشگر سروده و درج گردیده.[2]

واژگان کلیدی: روزنامه کشکول، قاجاریه، نقاشی

[1] - صدرهاشمی، محمد. تاریخ جراید و مجلات ایران. اصفهان: انتشارات کمال، ۱۳۶۳، ج ۴، ص ۱۳۵

[2] - همان، صص ۱۳۶ - ۱۳۷