ادهم عزلتی

​ادهم عزلتی ادهم قرشی خلخالی (سدۀ ۱۰و۱۱ق) متخلص به عزلتی و مشهور به واعظ، از دانشمندان و عارفان برجسته و بنام دوره صفویه و از زمره ترکان پارسی گوی است که در شاخه‌های گوناگون معارف انسانی آثاری نفیس و ماندگار دارد. عزلتی از معاصرین و مستفیدان شیخ بهایی و میرداماد بود. او در جوانی و در شهر اصفهان به تحصیل و کسب علم و معرفت پرداخت. بعد از اتمام تحصیل و نیل به مدارج بالای علمی در اردبیل به کار آموزگاری پرداخت و چون در ملحقات ولایت تبریز با درویشی روشن ضمیر و صاحب دل آشنا شد، تحت تاثیر او، ترک رسوم و عادات ظاهری و نیز امر تدریس کرده و منش صوفیانه و راه اهل طریقت را در پیش گرفت و مدتی در ده خرقان قزوین کنج عزلت گزید. در آنجا ضمن ارشاد و راه نمودن مردم، به آفرینش آثار نظم و نثر خود همت گمارد.