​مرکب مازو - آهن

​مرکب مازو- آهن ( Iron Gall Ink)- از ترکیب اسید گالوتانیک یا تانن استخراج شده از مازوی بلوط و سولفات فرو (زاج سبز ) یک ترکیب بی‌رنگ به نام « گلوتانات فرو» به دست می‌آید، این ماده در مجاورت هوا اکسید و به ترکیب سیه رنگ «گلوتانات فریک» تبدیل می‌شود.چون 7 الی 10 روز طول می‌کشد تا اکسایش کامل شود یک رنگینه یا ماده رنگی موقتی به آن اضافه می‌کنند تا فوری رنگ پیدا کند. مواد لازم برای تهیه مرکب را درون صمغ و آب به حالت سوسپانسیون در‌می‌آورند. تاریخ استفاده از مرکب مازو- آهن به دوران قرون وسطی یا سده‌های میانه بازمی‌گردد (جتتنز و استات، 1378، 66). امروزه این مرکب‌های نوشتاری به نام زردآب آهن یا مرکب زردآب بلوط نامیده می‌شوند که حاوی سولفات آهن هستند (هاروی، 1384، 61). این مرکب حتی پس از گذشت قرن ها خوانا باقی می‌ماند ولی اغلب رنگ آن از سیاه به قهوه‌ای تبدیل می‌گردد. این تغییر به سبب نور، مواد سفیدکننده باقی مانده در کاغذ و یا تبدیل شدن قسمت زیادی از سولفات فرو به اکسید آهن (رنگ قهوه‌ای زنگ آهن) است. از طرفی اسید موجود در مرکب، سبب سایه دار شدن نوشته‌ها گشته که در نسخ خطی قدیمی که با این مرکب نوشته شده‌اند قابل مشاهده است (نیکنام، 1371، 28). تشکیل رنگ مرکب حاصل فرآیند شیمیایی دو مرحله‌ای است که در ابتدا سولفات آهن با اسید گالیک موجود در مازو تولید کمپلکس گالات آهن (II) را که محلولی بی رنگ است را می‌دهد و سپس در مرحله بعدی واکنش با اکسیژن است که تشکیل کمپلکس گالات آهن (III) که نامحلول در آب و بنفش متمایل به سیاه است را می‌دهد (Carme et al, 1999, 56).