خون سیاووشان
خون سیاووشان (Dragon’s Blood)- ماده رنگی با پیشینه تاریخی از دوران باستان است که در تمام دورههای گذشته تا زمان حال کاربرد داشته است. در خاور نزدیک از زمانهای اولیه این ماده شناخته شده بود و پلینی به اشتباه از این ماده به عنوان "Cinabaris" نام برده بود که این واژه یونانی " Cinnabar " به معنای شنگرف (سولفور جیوه) میباشد. از طرفی در توصیف این رنگینه، افسانه معروفی بر مبنای کشته شدن دو دشمن قدیمی اژدها و فیل نقل کرده بود که پس از کشته شدن آنها در یک نبرد سهمگین، خونشان درهم آمیخته و رنگ خون سیاووشان را میسازد. چینوچنینی (Cennino Centini) با تردید درباره کاربرد این ماده در نسخ مذهب اشاره میکند. در اصل این ماده رنگی قرمز تیرهای است که از ماده رزینی مترشحه از میوه درخت خون سیاووشان(Calamus Draco) بومی شرق آسیا به دست میآید و گاهی به رزینی حاصل از درختچهای به نام Pterocarpus draco نسبت داده میشود (McBride, 2002). رزین حاصله از تنه درخت را نیز همانند رزین خود میوهها حرارت میدهند و به صورت ورقههای نازک قالبگیری میکنند و در بین برگهای درخت میپیچند و به بازار عرضه میکنند. این رزین رایحهای ندارد و در الکل و سایر حلالهای آلی حل میشود و به رنگ قرمز در میآید. در کارهای هنری از قرمز خون سیاووشان به عنوان ماده رنگی در جلاهای رنگی به ویژه بر روی طلا و سایر فلزات استفاده میکنند. البته این ماده بدون داشتن یک ماده چسبنده، پایدار نیست و به ندرت آن را به طور مستقیم همراه با رنگهای هنری به کار میبرند (جتتنز و استات، 1378، 43). احتمال شناسایی یا مجزا نمودن ذرات ماده رزینی به سختی وجود دارد. این ماده، رزینی با سطح رنگی قرمز/ قهوهای با تغییر به فام قرمز/ نارنجی در مرکز رسوب دهیاش است، میباشد. ظاهرش همانند لاک کوچینیل و لاک کارمین که بیشتر به فام نارنجی متمایل است، میباشد (McBride, 2002).
تصاویر میکروسکوپی از ذرات خون سیاووشان با بزرگنمایی 500 برابر- عکس بالا میکروسکوپ نوری و عکس پایین در زیر میکروسکوپ پلاریزان(McBride, 2002)