رنگ سوبیائی
رنگ سوبیائی (سپیداج) (Sepia)- مادهای به رنگ سیاه یا قهوهای تیره که مترشحه از کیسه مرکب موجود در بدن سپیداج معمولی یا اسکوئید (سپیداج داروئی) یا سایر گونههای سرپایان (سرپاوران) به دست میآید. در گذشته این رنگ از سپیداج کانال انگلیس و مدیترانه به دست میآمد اما بیشتر رنگ سوبیائی جدید را در سیلان تولید میکنند. مرکب حاصل قوت رنگی زیادی دارد و برای تولید رنگ سوبیائی، کیسه مرکب را از بدن سپیداج جدا و آن را خشک و پودر میکنند. پودر در محلول آهکی جوشانده شده و عصاره حل شده با اسید کلریدریک رسوب داده میشود. در نهایت رسوب حاصله، شسته شده و در دمای کم خشک و با صمغ عربی خیلی نرم ساییده و به صورت قرص یا تیوب عرضه میگردد. رنگ سوبیائی یک ترکیب آلی نیتروژن دار با بوی مخصوص ماهی با خواص یک اسید آلی است. این رنگ در مواد قلیایی حل و در اسیدها رسوب میکند. در شرایط متعارفی این رنگ، پایدار و در معرض نور شدید خورشید زایل میگردد و پرتوهای زیر قرمز را جذب میکند. این رنگ تا زمانی که تازه است، سیاه گرم و به تدریج به قهوهای مایل به قرمز میگراید. ذرات این ماده رنگی در زیر میکروسکوپ شبیه دوده استخوان و تقریبا به صورت زبر و خشن و بی شکل که اکثرا مات هستند دیده میشوند که گاها در بین آنان مقادیر زیادی ذرات نیمه شفاف قهوهای- زرد هم قابل مشاهده است. بنابر گزارشات مِدر (Meder) مدت کوتاهی پس از سال 1778 این ماده را در سِدن آلمان تولید شد. اما تقریبا تا اواخر سده 18 میلادی در کارهای آبرنگ و آب مرکب فقط از دوده و مرکب چینی استفاده میشده است و تا اواخر سده 19 میلادی در اروپا رایج نشد هرچند که دلایلی مبنی بر استفاده از این ماده رنگی برای مقاصد نوشتاری در دوره کلاسیک وجود دارد (جتتنز و استات، 1378، 140).