​گِل ماشین

​گِل ماشین (گِل ماشین خام[گل ماشی]، گل ماشین سوخته [اُمبرا])(Umber)- رنگدانه‌ای که از دیرباز کاربرد داشته است اما بنابر نظر تامپسون، هنرمندان قرون وسطایی از آن استفاده نمی‌کردند و کاربرد آن پس از سده 15 میلادی رواج یافته است. این رنگدانه قهوه‌ای خاکی، نظیر سیینا و اُخرا است با این تفاوت که مقادیر دی اکسید منگنز و هیدروکسید آهن در آن وجود دارد. گِل ماشی حاوی 45-55 % اکسید آهن و 8-16% اکسید منگنز و سیلیس و آلومین است. که به وفور در طبیعت یافت می‌شو و نوع مرغوب آن در قبرس است. بهترین نوع آن رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز گرم با ته رنگ سبز دارد. از نظر میکروسکوپی ساختار و ابعاد ذره‌ای غیر همگون دارد و در مقایسه با سیینای خام و اُخرای زرد مقدار کانه گوتیت در این رنگدانه بیشتر است و در گِل ماشی ذرات این ماده معدنی، ریزتر و دارای رنگ قهوه‌ای سیر مایل به زرد هستند. ذرات نارنجی، زرد و بی رنگ و دارای انکسار مضاعف را هم می‌توان در گِل ماشی مشاهده نمود. این رنگدانه دارای انعطاف پذیری خوبی است و با تمام بَست ها سازگار است. چنانچه گل ماشی را حرارت دهند، گل ماشی سوخته ( در اصطلاح نقاشان اُمبرا) به دست می‌آید که تحت این حرارت هیدرات آهن به اکسید آهن مبدل می‌شود. این رنگ در مقایسه با گِل ماشی قرمزتر و گرمتر است و ساختار میکروسکوپی ذرات آن از شفافیت و قرمزی بیشتری برخوردار است. گل ماشی در برابر مواد قلیایی و اسیدهای ضعیف معدنی پایدار است و به دلیل داشتن منگنز به خوبی در روغن خشک می‌شود و گاهی از آنان به عنوان خشک کننده در جلا استفاده می‌کنند. این رنگدانه دارای قدرت جذب روغن زیاد است و به همین علت لایه رنگ آنها به مرور تیره می‌گردد. گل ماشی که حاوی گیاخاک باشد در رده نامرغوب قرار می‌گیرد که ثبات خوبی ندارد و در معرض نور خورشید تجزیه می‌شود(جتتنز و استات، 1378،166).