دلفین

​

الدُّلفین به روایت فصول­ الطّبری ـ «در بیان صورت دلفین است، حیوان بحری را ماند. مقدّم او به سمت مشرق و مؤخّر او به سمت جنوب و مغرب در سمت مشرق مایل به شمال نسر طایر به دوری پنج ذرع تخمیناً در سمت شرقی مجرّه است و کواکب مرصودۀ این صورت دَه است و علامت او چند کوکب مجتمع به ­نظر می­ آید در جنوب مایل به مغرب از قدر چهارم که نزدیک تر است به نسر طایر که دوری او از آن کواکب مجتمع به قدر یک ذرع و نصف بیشتر می ­شود، آن کوکب اوّل است و آن را ذنب­ الدّلفین می­گویند و در اسطرلاب­ ها ثبت کنند و آن را عمودالصّلیب ایضاً گویند و مقدّم بر این ستاره، دو ستارۀ خُرد است به فاصلۀ نصف ذرع تخمیناً از قدر ششم، آنکه شمالی است از این دو، آن کوکب دوّم است و آنکه جنوبی است، کوکب سیُّم است و در تالی این سه کوکب به دوری کمتر از یک ذرع، چهار کوکب به ­نظر می­آید، همه از اعظم قدر چهارم، بعضی از اصغر قدر سیُّم دانسته­ اند...» (فصول­ الطّبری)

تصویر صورت فلکی دلفین از کتاب صورالکواکب عبدالرحمان صوفی

الدُّلفین به روایت اساطیر ـ می­ گویند، «آریون» (Arion)، خوانندۀ بزرگ، زمانی تمام جوایز مسابقات آوازخوانی در سیسیل را ربود. به هنگام بازگشتش، کارکنان کشتی تصمیم به کشتن او و بالاکشیدن جـوایزش می­ گیرند. آریون به دسیسۀ ایشان پی می ­برد و به قصد فرار، خود را به دریا می­ اندازد. نزدیک به غرق­ شدن بوده که دلفینی از راه رسیده، او را نجات می­دهد و به ساحل می ­رساند. دلفین، سالیان درازی عمر می­ کند و پس از مردنش، خدایان، دوباره او را زنده نموده و به پاس خدماتش در آسمان جای می­ دهند.

الدُّلفین به روایت منجّمین ـ «دلفین»، صورت فلکی کوچکی است با ستارگان کم­ نور خوشه­ مانند که گاه با «خوشۀ پروین» اشتباه گرفته می­ شود. در شرایط مناسب 10 ستارۀ آن با چشم غیرمسلّح مشاهده می­ شود. ستارگان α و β را «نیکلاوس وناتور» (Nicolaus Venator)، اخترشناس سیسیلی، نام نهاده است که به ترتیب به «سوالـُکین» (Sualocin) و «رُتانِـو» (Rotanev) معروف هستند. برای اینکه به منشأ این نامگذاری پی ببریم، کافی است حروف نام و نام­ خانوادگی اخترشناس را از آخر به اوّل ردیف کنیم، تا جواب را بیابیم. ستارۀ γ دوگانه­ ای است با روشنایی ­های 5/4 و 4/5 و درجۀ جدایی ˝10 و از این­رو با تلسکوپ­ های متوسّط به­ خوبی دیده می­ شوند. اجرام دلفین عبارتند از: خوشه­ های کروی C42 و C47.