۲۴
آبان ۱۳۹۵
به کوشش موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی و با همکاری کتابخانه و موزه ملی ملک
نسخه بازنشر شگفت‌انگیزترین نسخه خطی قرآن کریم در تاریخ ایران رونمایی می‌شود
نسخه بازنشر شگفت‌انگیزترین نسخه خطی قرآن کریم در تاریخ ایران، به کوشش موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی با همکاری کتابخانه و موزه ملی ملک، در دهه سوم سوم آبان 1395 خورشیدی در نخستین موزه وقفی- خصوصی ایران رونمایی می‌شود.
به گزارش روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، قرآن بایسنغری، بزرگ‌ترین قرآن خطی جهان به شمار می‌آید که به احتمال زیاد در سده نهم هجری در دوره تیموری به خط محقق کتابت شده است. این قرآن سرنوشتی شگفت‌انگیز در تاریخ ایران دارد؛ هرچند مشخص نیست این نسخه اسرارآمیز دقیقا چه سرنوشتی در گذر روزگاران یافته و خود را به امروز رسانده است؛ از آن‌رو که اکنون برگ‌هایی از آن در موزه‌های بزرگ ایران و جهان نگهداری می‌شود. بسیاری از پژوهشگران کتابت این قرآن را به بایسنغرمیرزا، فرزند شاهرخ تیموری یا دست‌کم به دوران زندگی وی نسبت می‌دهند. بر اساس پژوهش‌های انجام‌گرفته و با درنگ بر ویژگی‌های این مصحف شگفت‌انگیز و بی‌نظیر، به ویژه در زمینه‌های شیوه تذهیب، فرم نقش‌ها، آرایه‌ها، جنس کاغذ، نوع خط، مرکب، صحافی و تجلید، می‌توان دریافت کتابت آن احتملا در دوره تیموری در منطقه شمال خراسان بزرگ، به ویژه سمرقند و بخارا، انجام پذیرفته است.
بیش‌ترین تعداد برگ‌های این مصحف یعنی 144 صفحه، به لطف سنت نیکوی وقف در کتابخانه و موزه مرکزی آستان قدس رضوی و نیز کتابخانه و موزه ملی ملک نگهداری می‌شود. از این تعداد، 8 سطر در کتابخانه و موزه ملی ملک و بقیه در کتابخانه و موزه مرکزی آستان قدس رضوی جای دارند؛ نسخه‌ای اسرارآمیز که هریک از موزه‌ها و بنیادهای فرهنگی جهان به داشتن حتی یک سطر از آن به خود می‌بالند. قرآن بایسنغری از نظر اندازه صفحه و دانگ قلم، بزرگ‌ترین قرآن در تاریخ کتاب‌آرایی ایرانی به شمار می‌آید. اندازه‌های این قرآن 105 و در 187 سانتی‌متر است. ساختن کاغذی با چنین اندازه‌ها یقینا مهارت و چیره‌دستی هنرمندان کاغذساز سده نهم هجری را نشانگر است.
موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی با همکاری کتابخانه و موزه ملی ملک، مجموع برگ‌های برجای‌مانده از این نسخه شگفت‌انگیز و اسرارآمیز قرآن کریم در گنجینه‌های آستان قدس رضوی را به گونه‌ای نفیس بازنشر کرده است. این کار سترگ با گذر از مرحله‌هایی دشوار و زمان‌بر انجام پذیرفته است. پس از عکاسی، ویرایش، تلفیق گرافیکی تصویرها و صفحه‌آرایی، گروهی مجرب که پیشینه آماده‌سازی و چاپ منتخب سوره‌های قرآن کریم به خط ابراهیم سلطان و مجموعه شاهکارهای هنری آستان قدس رضوی را در کارنامه خود داشتند، در چندین ماه در مرکز طبع و نشر قرآن کریم، چاپ این اثر را با اندازه‌های قرآن ابراهیم سلطان، یعنی 50 در 70 سانتی‌متر، به انجام رساندند.
همراه با چاپ این اثر نفیس، برای آشنایی بیش‌تر علاقه‌مندان با هنر سده نهم هجری به ویژه قرآن بایسنغری، مقاله‌هایی به قلم پژوهشگران تهیه شده است که در وجیزه‌ای به همراه نسخه بازنشر ارایه می‌شود.
مراسم رونمایی از نسخه بازنشر قرآن بایسنغری در دهه سوم آبان در مراسمی ویژه در کتابخانه و موزه ملی ملک برگزار خواهد شد.