نسخه «نثر اللئالی»؛ گزیده جملات قصار حضرت امام علی علیه‌السلام به روایت شیخ طبرسی
نثر اللئالی، دومین رساله کوتاه و مختصر است که به جمع‌آوری روایات منقول از حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام اختصاص یافته است. این رساله به ترتیب حروف الفبا و از طریق اول جملات تنظیم شده است. رساله نثراللئالی که اساس آن به زبان عربی است، دارای ۲۵۸ جمله قصار است که در ۲۹ باب جمع‌آوری شده‌اند و ترجمه‌هایی گوناگون بر آن نگاشته شده است. پژوهشگران در انتساب این اثر نظرهایی گوناگون بیان داشته‌اند، اما اغلب بر نگارش آن توسط یکی از دو دانشمند بزرگ جهان اسلام، یعنی «فضل بن حسن بن فضل طبرسی» و یا «علی بن فضل‌اللّه بن علی راوندی» اشتراک نظر دارند.
نسخه «نثر اللئالی»؛ گزیده جملات قصار حضرت امام علی علیه‌السلام به روایت شیخ طبرسی
معرفی نسخه خطی شماره ۲۹۴۲ گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک
پیمان سمندری
کارشناس کتابخانه و موزه ملی ملک
نثر اللئالی، دومین رساله کوتاه و مختصر است که به جمع‌آوری روایات منقول از حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام اختصاص یافته است. این رساله به ترتیب حروف الفبا و از طریق اول جملات تنظیم شده است. رساله نثراللئالی که اساس آن به زبان عربی است، دارای ۲۵۸ جمله قصار است که در ۲۹ باب جمع‌آوری شده‌اند و ترجمه‌هایی گوناگون بر آن نگاشته شده است. پژوهشگران در انتساب این اثر نظرهایی گوناگون بیان داشته‌اند، اما اغلب بر نگارش آن توسط یکی از دو دانشمند بزرگ جهان اسلام، یعنی «فضل بن حسن بن فضل طبرسی» و یا «علی بن فضل‌اللّه بن علی راوندی» اشتراک نظر دارند.
فضل بن حسن بن فضل طَبرِسیملقب بهامین‌الاسلام، ازمفسراننامدار شیعه در قرن ششم هجری و صاحب تفسیر مشهور «مجمع البیان فی التفسیر القرآن»است. او در سده ششم قمری می‌زیست ومحدث،فقیه،متکلم نیز بود. از دیگر کتاب‌های مشهور وی، همچنین می‌توان به کتاب‌هایجوامع الجامعوإعلام الوریاشاره کرد. سال‌روز درگذشت و گرامی‌داشت این دانشمند بزرگ که در باغ رضوان حرم مطهر مدفون است، در روز دهم ذی‌الحجه سال ۵۴۸ قمری یعنی مقارن با عید سعید قربان است.
از علامه طبرسی آثار و ترجمه‌هایی گوناگون در گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک نگه‌داری می‌شود که بسیاری از آن مجموعه دربرگیرنده نسخه‌های خطی و برخی نیز نسخه‌های چاپ سنگی‌اند. از اثر نثر اللئالی نیز سه نسخه خطی در این گنجینه وجود دارد که ارزشمندترین و کامل‌ترین این آثار، نسخه خطی با شماره ثبت ۲۹۴۲ است.
نسخه خطی شماره ۲۹۴۲ گنجینه کتابخانه ملک در سال ۱۲۹۴ هجری قمری و به قلم احمد بن محمدشفیع وقار شیرازی به خطی بسیار نیکو کتابت شده است. جنس کاغذ این نسخه از نثر اللئالی، از نوع فرنگی است و یکی از ویژگی‌های آن، استفاده از کاغذ به رنگ آبی است. اثر در زمینه جدول‌کشی و تجلید نیز قابل توجه است، اما تذهیب به‌کاررفته در صفحه آغازین کتاب و صلابت و زیبایی خط‌نویسی آن از نکات بسیار برجسته و چشم‌نواز این یادگار ارزنده است که نام و نشان مولای متقیان، حضرت علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام را بر پیشانی دارد و جان مشتاقان خاندان عترت و عاشقان ولایت را با آموزه‌های حکمت‌آمیز و پندآموز آن امام همام و اهل بیت علیهم‌السلام آشناتر می‌کند.
