تالار «هنر و زندگی» در کتابخانه و موزه ملی ملک گشایش یافت

​پاس‌داشت فرهنگ و هنر ایرانی- اسلامی در آیین «هشتاد سال مشق فرهنگ در باغ ملی»، همراه با رونمایی کتاب «روزگار ملک» و تمبر «هشتاد سالگی»

تالار «هنر و زندگی» در کتابخانه و موزه ملی ملک گشایش یافت

آیین «هشتاد سال مشق فرهنگ در باغ ملی» ویژه هشتادمین سال‌روز وقف کتابخانه و موزه ملی ملک و بنیان‌گذاری موزه ایران باستان، عصر شنبه ششم آبان‌ 1396 خورشیدی با گشایش تالار «هنر و زندگی» با حضور بزرگان مفاخر عرصه‌های فرهنگ، ادب و هنر ایران در موقوفه حاج حسین آقا ملک برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، در این آیین از کتاب «روزگار ملک» دفتر یکم از مجموعه تاریخ شفاهی زندگی حاج حسین آقا ملک، راهنمای دوزبانه فارسی و انگلیسی موزه ملی ایران و تمبر هشتاد سالگی رونمایی شد. همچنین تجلیل از هشت تن از بزرگان و مفاخر عرصه‌های فرهنگ، ادب و هنر ایران، از دیگر برنامه‌های این آیین گرامی‌داشت بود. در این برنامه، به پاس دهه‌ها کوشش و خدمت در شناخت و بازشناسی فرهنگ، ادب و هنر ایرانی- اسلامی از استادان سیدعبدالله انوار، محمدحسن سمسار، ژاله آموزگار، امیربانوی امیری فیروزکوهی، ناصر تکمیل‌همایون، علی رواقی، علی بلوکباشی و لوریس چکناواریان قدردانی و تجلیل شد. این بزرگان، در دوره‌ای از زندگی پربار خویش با حاج حسین آقا ملک هم‌نشینی داشته، همچنین از گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک و موزه ایران باستان (موزه ملی ایران) در دهه‌های گذشته بهره جسته‌اند.

احمد مسجدجامعی عضو شورای شهر تهران، علی مرادخانی معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام سیدحسین شاهمرادی، غلامرضا امیرخانی معاون سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، مسعود صالحی دبیر ستاد هشتاد سالگی، جبرئیل نوکنده مدیر موزه ملی ایران، سیدمحمدمجتبی حسینی مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک و علی‌اکبر نصرآبادی رییس شورای عالی تمبر، برخی از متولیان فرهنگی حاضر در این آیین بودند.

موزه و کتابخانه هویت ما است

احمد مسجدجامعی در آیین گرامی‌داشت هشتادسالگی کتابخانه و موزه ملی ملک و موزه ملی ایران گفت: در دوره‌ای که از سوی کتابخانه ملی و موزه ملی و همچنین کتابخانه و موزه ملی ملک، آثار و اشیای تاریخی و ارزشمند در آستانه دید همگان جای می‌گیرد، با اتفاقات روزگار جدید که دموکراسی است، نسبتی دارد. اشیای موزه‌ای همواره در تاریخ ایران وجود داشته اما جزو گنجینه‌ها و کتابخانه‌های سلطنتی بوده است، ولی در این دوره همگان می‌توانند میراث ارزشمند تاریخ ایران را نظاره کنند.

وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: کتاب‌ها و اشیای موزه‌ای در تهران، پیشینه‌ای بیش از 80 سال دارند. هنگامی که سلطان محمود غزنوی، هزار سال پیش به ری لشکر کشید و در هر سوراخی غنیمتی برای حاکمان بغداد می‌جست، کتابخانه‌ها را به آتش کشید و صاحبان آثار را بر دار برد. دست‌کم یک پیشینه هزار ساله درباره کتابخانه‌های بزرگ وجود دارد. در غرب تهران جایی که امروز دانشگاه صنعتی شریف قرار دارد، یک حوزه علمیه بسیار معتبر وجود داشت و فکر می‌کنم کسانی که بنیان این دانشگاه را گذاشتند به این موضوع اشراف داشتند. حتی خواجه‌ نظام‌الملک توسی که در ری اقامت داشت، برای استفاده از محضر درس بزرگان به این مدرسه می‌آمد.

عضو شورای شهر تهران بیان کرد: کتابخانه تاریخچه‌ای کهن در همین شهر تهران دارد. تهران به درستی مرکز کتابخانه‌ها است. وقتی 80 سال پیش حاج حسین ملک چنین کتابخانه‌ای در اختیار داشت و خانه و کتابخانه‌اش در بازار بین‌الحرمین تهران جای گرفت که راسته کتاب و مکان رفت‌وآمد عالمان و شاعران بود، می‌توان به این نکته پی برد که سکونت در آن محل چنین اقتضائاتی را می‌طلبید.

مسجدجامعی افزود: به گفته استاد عبدالله انوار، نسخه‌های خطی که در کتابخانه ملک وجود دارد منحصر‌به فرد است. مرحوم ملک این همت را داشته که سرمایه شخصی خود را در اختیار همگان قرار دهد که به این کار روح مردم‌پایگی و دموکراسی و شریک‌شدن سرمایه و دارایی با مردم می‌گوییم. البته در تهران، کتابخانه‌ها و موزه‌هایی دیگر همچون خانه مرحوم امین‌الضرب نیز وجود دارد که کتابخانه‌ای بسیار ارزشمند با نسخه‌های نفیس در خود گنجانده است.

این تهران‌شناس یادآور شد: مجموعه موزه ملی ایران و کتابخانه و موزه ملی ملک به‌ گونه‌ای مجموعه میراث مادی و معنوی مربوط به این سرزمین است که یکی در بخش دولتی و دیگری در بخش خصوصی ایجاد شده است. موزه ملی در سال‌های اخیر از سوی ایکوم بارها مورد تشویق واقع شده، هرچند هنوز جای کار بسیار دارد و شاید لازم باشد فهرست نسخه‌های کتابخانه‌اش بازنویسی و بازخوانی شود.

این عضو شورای شهر تهران تصریح کرد: موزه و کتابخانه، هویت ما است و فقط مکان نگهداری اشیا و آثار نیست. اگر محوطه تاریخی باغ ملی و محوطه پیرامون که یک ضلع به خیابان امام خمینی یک ضلع به خیابان سی‌تیر یک ضلع به خیابان فردوسی و ضلع دیگر آن به خیابان سرهنگ سخایی می‌رسد، به یک مجموعه موزه‌ای تبدیل شود، رخدادی بسیار بزرگ خواهد بود. این کار در قالب یک مصوبه حدود 12 سال پیش در دولت مطرح و تصویب شد که امیدواریم که به سرانجام برسد. اگر این اتفاق روی دهد یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های جهان در این محدوده شکل می‌گیرد. امروز در وضعیت کنونی، کتاب‌های کتابخانه موزه ملی ایران در وضعیتی نامناسب‌اند. امیدواریم آیین هشتادمین سال وقف و بنیان‌گذاری این دو مجموعه زمینه‌ای باشد که بتوانیم این اندیشه را احیا کنیم و گامی مهم در این زمینه برداریم.

هشت دهه سوار بر موج تاریخ

جبرئیل نوکنده مدیر موزه ملی ایران در این آیین با اشاره به برپایی این نکوداشت با هدف تداوم یک حرکت فرهنگی، بیان کرد: امروز با افتخار برای بنیان‌گذاری موزه ایران باستان و وقف کتابخانه و موزه ملی ملک در هشتاد سال پیش، در حضور بزرگان و ستارگان آسمان فرهنگ و هنر ایران، آیین گرامی‌داشت برگزار می‌کنیم.

وی ادامه داد: موزه ایران باستان در این هشت دهه از عمر خود، فرازها و نشیب‌ها و روزهای فراوان خوش و ناخوش داشته است و امروز در تاریخ و فرهنگ ایران و در سطح بین‌المللی جایگاهی ارزشمند دارد که البته توجهی بیش‌تر بدان باید داشت. امیدواریم در سال آینده بتوانیم پروژه بازسازی و توسعه موزه را به انجام برسانیم.

تکریم سنت حسنه وقف، بهانه‌ای برای آیین هشتاد سالگی

سیدمحمدمجتبی حسینی مدیرعامل کتابخانه موزه ملی ملک نیز در سخنانی، هدف از برگزاری این آیین را تکریم سنت حسنه وقف برشمرد و گفت: در سال 1316 در چنین روزی حاج حسین آقا ملک، اندوخته‌های فرهنگی را به همراه دیگر دارایی‌ها خود وقف کرد. این آیین از این‌رو می‌تواند تبلیغی برای فرهنگ، هنر و علم باشد.

وی ادامه داد: در ایران کهن، نهادها و سازمان‌ها متاسفانه جوان‌اند. شاید دلیل این باشد که عمده نهادها را حاکمان و حکومت‌ها ایجاد کرده و با تغییر حکومت، نهادها نیز رها شده‌اند. شاید ایرانی‌ها کمتر نسبت به تداوم راه گذشتگان خود همت می‌گمارند یا شاید هم تغییرات گسترده در فصل‌های کاری موجب شده است ایران کهن در سازمان‌گرایی کشوری جوان باشد.

مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک تصریح کرد: بنیان‌گذاری موزه ایران باستان و وقف کتابخانه و موزه ملی ملک و بالندگی و زنده بودن این دو مجموعه پس از گذشت هشتاد سال، نشان می‌دهد در فرهنگ، رفاقت و هم‌نشینی بر رقابت و دوری برتری دارد. فرهنگ ما بر همدلی مبتنی است. موزه ایران باستان و کتابخانه و موزه ملی ملک، هم‌چراغ و همسایه‌اند و اگر امروز می‌توانیم به این دو نام ببالیم به آن دلیل است که این دو نهاد از ثمره همت پیرانی جهان‌دیده برآمده است که جوانان جوینده را به کار گرفتند.

گشایش نمایشگاهی از جنس «هنر و زندگی»

پس از سخنرانی محمدرضا کارگر مدیرکل موزه‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این مراسم درباره اهمیت کوشش حاج حسین آقا ملک در بنیان‌گذاری این گنجینه، گشایش تالار «هنر و زندگی» در طبقه دوم ساختمان کتابخانه و موزه ملک، پایان‌بخش برنامه‌های آیین هشتادسالگی بود. این تالار، منظومه‌ای از آثاری را دربرگرفته است که هر یک دریچه‌ای به تاریخ، جغرافیا، باورها، خواست‌ها و پیوندهایی می‌گشایند که ایرانیان در زندگی و زیست روزمره خویش در بستر این سرزمین، همچنین با دیگر ملت‌ها، اقوام و ادیان داشته‌اند. تالار «هنر و زندگی»، درنگی کوتاه برای بازاندیشی درباره زندگی و سبک و شیوه زیستن در ایران به شمار می‌آید و توجه به پیوندی است که میان مردمان این روزگار با گذشته و آینده برپا خواهد بود.