پَرسیاوَشان Adianthum capillus - veneris
ـ پَرسیاوَش، بَرساوُشان، دواءالصّدر، چلوواش، شَعرالخِنزیر، شَعرالغول، شَعرالارض، سبعالارض، لِحیهالحمار، لحاءالغول، ضَفیرَه، ضفائرالجنّ، کزبرهالبئر، مُل، ساق الاَسوَد، طرنجومانس، عَرصَف، کثیرالثغر، بولوطریخون، جعدۀ قناه.
ـ نام انگلیسی:southern maidenhair, venus`s-hair, lady`s hair,maidenhair, black maiden hair
ـ تیرۀ Adianthaceae (تیرۀ پرسیاوشان)
ـ این جنس در ایران یک گونه گیاه دارویی دارد.
ـ اورباسیوس گوید: پرسیاوشان را به لغت رومی «اَدیانطون» گویند. صاحب المنقول گوید: به لغت یونانی او را «بولیطریخون» نامند و به لغت لطینی (لاتین) «قافِلاّذا» گویند. پولس، اطیوس و ابنسرابیون گویند: نباتیاست که عرب او را «شَعرالجَبّار» گویند. جالینوس گوید او را «شَعرالعیار» گویند (الصّیدنه). برگش شبیه به برگ گشنیز و بیساق و ثمر و شاخههای بسیار باریک و صُلب و سیاه و در مواضع نمناک و سایه میروید و قوّتش تا 6 ماه باقی میماند. لطیفکننده، خشککنندۀ رطوبتها، بازکنندۀ گرفتگیها، مدرّ و حیضآور و سوداآور است. جهت پاککردن شینه و شُش و درمان تنگینفس و یرقان مفید است و در دفع سنگهای مجاری بدن مؤثّر است. سَفوف خشک او جهت اسهال و طِلای تازۀ او جهت قُروح خبیثه نافع و جهت گزیدن سگ دیوانه شُرباً و ضماداً مفید و طِلای کوبیدۀ او با مغز ساق گاو جهت درد سر بسیار نافه و ذَرور سوختۀ او جهت اِندمال قُروح و آکِلَه نافع است. مفسد سُپُرز و مصلحش مَصطَکی است (تحفۀ حکیم مؤمن). در گرمی و سردی معتدل است و میل به گرمی و خشکی دارد و سهدرم از آن مسهل بلغم و سودا بود. چون بیاشامند شکم ببندد و مشیمه بیرون آورد. گزیدۀ سگ هار و مار را نافع بود. داءُالثَّعلَب را نافع بود و موی برویاند و خَنازیر و دُبَیلات تحلیل کند. چون بیاشامند رَبـْوْ و یرقان و عُسرالبَول را نافع بود. اگر با لادن و روغن مورْد و روغن سوسن و زوفا و شراب بیامیزند و بر موی که ریزد طِلا کنند دیگر نریزد و بیخ آن محکم گردد و اگر بسوزانند و بر سر کَل مالند موی برویاند (اختیارات بدیعی). جالینوس آن را معتدل و ابنسینا کمی گرم و خشک میداند. گُدازنده و ملطّف است. خاکستر آن که با سرکه و روغنزیتون مخلوط باشد، برای علاج داءُالثَّعلَب (موخوره) و داءُالحَیَّه (گَری) مفید است. خاکستر آن مخلوط با آب، شورۀ سر را از بین میبرد. در تسکین سرفه بسیار نافع است (مبانی طب سنّتی).