دوده زغال

​دوده زغال( Charcoal Black)- این رنگدانه از باقیمانده عملیات خشک چوب، با گرما دادن چوب در اتاقک‌های دربسته یا کوره است. بهترین نوع آن از چوب درختان بید، افرا، نخل، آلش یا دیگر چوب‌هایی که دارای ساختار یکدست هستند، تهیه می‌شود. برای تهیه رنگدانه، زغال را خوب می‌سایند و شستشو می‌دهند تا پتاس آن گرفته شود. از گَرد زغال چسبنده برای گَرده کردن و آماده سازی پیش طرح‌ها استفاده می‌کنند. زغال، سبک و اسفنجی است، به این معنا که ساختار چوب را حفظ نموده است. زغال در زیر میکروسکوپ به صورت ذرات کوچک تیره، حاجب و تراشه وار دیده می‌شود. کربن به این شکل از اولین دوران‌ها به عنوان رنگدانه مورد استفاده بوده است. رنگ سیاه – خاکستری و ته رنگ آن ناپایدار است. از این ماده در نقاشی‌های بامیان افغانستان استفاده شده است. لائوری (Laurie) بیان نموده است که خاکستری سرد به کار رفته در نقاشی‌های فرانس هالس ترکیبی از سفیدآب شیخ و دوده زغال می‌باشد (جتتنز و استات، 1378، 29). اندازه ذرات بین 1 تا 100 میکرومتر می‌باشد(McBride, 2002).

تصاویر میکروسکوپی ذرات زغال با بزرگنمایی 500 برابر – سمت راستمیکروسکوپ نوری و سمت چپ در زیر نور پلاریزان (McBride, 2002).