دوده

​دوده (Lamp Black) - یک رنگدانه آبی متمایل به قهوه‌ای که منشا آن دوده قیری شکل چوب صمغی و چوب آلش است. ترکیب و رنگ آن شبیه قیر است. رنگ آن از زرد زعفرانی تا قهوه‌ای- سیاه متغیر است. این امر تابع منشا ماده خام اولیه و خواص آن است. گاهی این رنگدانه را با قرمز اخرایی مخلوط می‌کردند تا رنگمایه گرم تری بدست آید. چِرچ (Church) دستورالعمل تهیه این رنگدانه را چنین بیان نموده است که ابتدا ماده خام اصلی شسته شده و طی عملیات ساخت آبرنگ آن را با چسب و گلیسیرین مخلوط می‌کنند. ماهیت قیری شکل دوده آن را جزء رنگدانه‌های نامناسب می‌سازد چرا که آبرنگ کاری های رقیق و نازک را حاصلمی‌سازد. از طرفی تابش نور خورشید ماده اصلی قیری شکل دوده را اکسید ساخته و باقی مانده رنگدانه ضعیف و بی‌دوام می‌گردد و رنگ آن به سردی می‌گراید. تاریخچه مواد قیری حاصل از چوب به گذشته بازمی‌گردد. مِدر (Meder) تصویرسازی‌های کتب قرن 14 ایتالیا را از این ماده بیان کرده ولی اولین اشاره مکتوب به این رنگدانه در سال 1431 توسط جان ل بژ (Jehan le Begue) انجام شده است. رامبراند از جمله نقاشانی است که در نقاشی‌های آبرنگ خود از این ماده استفاده کرده است. این رنگ به دلیل ثبات کم و ناپایداری، زیاد از آن استفاده نمی‌شود (جتتنز و استات، 1378، 14). فرمول شیمیایی این رنگدانه کربن، هیدروژن، اکسیژن (C (Carbon, Oxygen, Hydrogen)) است (McBride, 2002).