​بَقَم

​بَقَم (Logwood)- رنگینه‌ای قرمز که از چوبی در جنگل‌های شمال ایران و نیز در دکن تهیه می‌شود. چوب تازه کم رنگ است و هنگامی که در معرض هوا قرار می‌گیرد، قرمز می‌شود. در رساله سیمی این چوب به رنگ سرخ و در مجموعه الصنایع به رنگ ارغوانی آورده شده که در ترکیب با سفیدآب، صورتی و با زاج آبی، رنگ بادمجانی می‌دهد (پورتر، 1389، 60). این چوب از تیره هماتوکسیلن کامپچیانوم است. ترکیب بی رنگ هماتوکسیلن (C₁₆ H₁₄ O₆) است که به محض قرار گرفتن در هوا، به هماتین قهوه‌ای رنگ (C₁₆ H₁₂ O₆) تبدیل می‌گردد. رنگینه را به روش جوشاندن تراشه‌های چوب بقم در آب، در دمای بالاتر از حد عرق کردن و تحت مکش استخراج می‌کنند. بلورهای قرمز- قهوه‌ای هماتین اندکی در آب حل می‌شود اما در هیدورکسید سدیم محلولی آبی – بنفش تولید می‌کند که در معرض هوا قهوه‌ای می‌شود. به کمک دندانه‌های متفاوت از عصاره های بقم انواع لاک‌های قهوه‌ای، قهوه‌ای مایل به قرمز، سیاه، و آبی- سیاه تولید می‌گردد. هیچ یک از این لاک‌ها در آب یا الکل حل نمی‌شوند ولی در مواد قلیایی به رنگ بنفش مایل به آبی در می‌آیند ودر اسیدهای معدنی تجزیه شده و به رنگ قرمز خونی مبدل می‌شوند. در گذشته از عصاره بقم در ترکیب با بی‌کرومات در مرکب‌های نوشتاری استفاده شده و علاوه بر این در صنعت رنگرزی و تولید لاک‌های مورد استفاده در آبرنگ کاربرد داشته است که به دلیل ناپایداری در برابر نور، کاربردشان از رونق افتاده است (جتتنز و استات، 1378، 74).