یاقوت مستعصمی

جمال‌الدین یاقوت مستعصمی مردی ادیب، عالم، فاضل و شاعر بود. به او لقب قبله‌الکتاب داده‌انــد. وی از غلامان و دست‌پروردگان المستعصم بالله آخرین خلیفه عباسی ، بود و به همین علت خود را مستعصمی می­‌خواند. یاقوت نزد مستعصم بسیار محترم و همچنین کاتب دیوان او بود. وی ابتدا نزد عبدالمؤمن و سپس شیخ حبیب مشق کرد و در خط به مرتبه­‌ای از کمال رسید که قبل از وی کسی بدان نرسیده بود.

بعضی سن او را بیش از هشتاد و نه سال ذکر کرده­‌اند و به دلیل همین سن بالا زمان هلاکو و اوایل دورهٔ غازان‌خان را نیز درک کرد. او نزد خاندان جوینی منزلت بالایی داشت و غالب بزرگان بغداد فرزندان خود را برای تعلیم نـــــــزد او می فرستادند. (باجرح و تعدیل، احوال و آثار خوشنویسان/ دکتر بیانی)

با ظهور یاقوت، خطوط متنوع اسلامی محدود و اقلام خوشنویسی به شش قلم (ثلث، ریحان، محقق، توقیع، رقاع و نَسْخ) محدود شد که به آن­ها خطوط اصول یا اقلام سته می­گفتند. یاقوت به تمام اقلام خط آثاری دارد که نشان‌دهنده استعداد بی­‌نظیر او در عرصه خوشنویسی است.