قصیده بردیه؛ یادگاری شگفت‌انگیز در مدح پیامبر اسلام با کتابت نیریزی سلطانی
قصیده بردیه، قصیده‌ای ۱۱۶ بیتی و بی‌گمان یکی از شناخته‌شده‌ترین قصیده‌های عربی در مدح نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله است و در میان مسلمان شهرتی جهانی دارد. بوصیری احتمالا اهل مصر و یا مغرب بوده که در حدود سال‌های ۶۰۸ تا ۶۹۶ هجری قمری می‌زیست. در روایت‌های اسلامی دلیل نام‌گذاری قصیده بردیه را چنین نوشته‌اند که گویا شاعر پیش از سرودن این اشعار بیمار و حتی فلج بوده و پس از سرودن این قصیده زیبا خواب می‌بیند حضرت محمد صلی‌الله علیه به خواب‌اش آمده و ردای خویش را به او عطا می‌کند و نیز دست مبارک خویش را بر پیکر بیمار شاعر می‌کشد و شاعر به هنگام صبح می‌بیند هیچ‌گونه بیماری ندارد. روایت‌هایی دیگر نیز در این‌باره نقل شده است.
نسخه خطی به شماره ثبت ۱۰۴ کتابخانه و موزه ملی ملک
قصیده بردیه؛ یادگاری شگفت‌انگیز در مدح پیامبر اسلام با کتابت نیریزی سلطانی
حجت‌الله قربانی
کتابدار موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک
قصیده بردیه، قصیده‌ای ۱۱۶ بیتی و بی‌گمان یکی از شناخته‌شده‌ترین قصیده‌های عربی در مدح نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله است و در میان مسلمان شهرتی جهانی دارد. بوصیری احتمالا اهل مصر و یا مغرب بوده که در حدود سال‌های ۶۰۸ تا ۶۹۶ هجری قمری می‌زیست. در روایت‌های اسلامی دلیل نام‌گذاری قصیده بردیه را چنین نوشته‌اند که گویا شاعر پیش از سرودن این اشعار بیمار و حتی فلج بوده و پس از سرودن این قصیده زیبا خواب می‌بیند حضرت محمد صلی‌الله علیه به خواب‌اش آمده و ردای خویش را به او عطا می‌کند و نیز دست مبارک خویش را بر پیکر بیمار شاعر می‌کشد و شاعر به هنگام صبح می‌بیند هیچ‌گونه بیماری ندارد. روایت‌هایی دیگر نیز در این‌باره نقل شده است.
احمد بن شمس‌الدین محمد نیریزی یا میرزا احمد نیریزی (۱۰۸۷ تا ۱۱۵۵ قمری) ملقب به سلطانی که از بزرگ‌ترین خوش‌نویسان خط نسخ و کاتبان قرآن در سده دوازده هجری و اواخر حکومت صفوی است کار کتابت این نسخه از قصیده بردیه را برپایه یادداشت موجود در ظَهر نسخه بر عهده داشته است. او بانی شیوه‌ای ویژه در خط نسخ است که مورد استقبال خوش‌نویسان پس از او قرار گرفت و به نسخ ایرانی شهرت یافت. نیریزی خط شکسته و نستعلیق را هم خوش می‌نوشت. او به مناسبت کتابت برای شاه سلطان حسین صفوی برخی آثارش را به امضای «سلطانی» مرقوم کرده است. از میان یادگاران و آثار پرشمار او، ۳۴ اثر زیبا و چشم‌نواز نیز در گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک نگه‌داری می‌شود و دیگر آثارش را می‌توان در گنجینه‌های داخلی یا خارجی بازجست.
برگ‌هایی از نسخه ۱۰۴ گنجینه ملک مزین به نقش چلیپا و دارای یک سرلوح مذهّب مرصّع و حاشیه منقّش به گل و برگ ختائی در دو صفحه آغازین است. همه صفحات مجدول محرّر و کمنداندازی شده‌اند و میان سطور طلااندازی زرافشان پرمگسی دیده می‌شود. ۱۲ برگ ۸ سطری قطع نیم ربعی دارد و جلد لاکی با نقش گل و بوته و آستر گل نرگس روی بوم سرخ هم بر زیبایی اثر افزوده است. نسخه پیش رو با وجود گذشت زمان بسیار، سالم و به دور از آسیب‌ها مانده است.
نسخه دیگری از قصیده برده نیز در گنجینه ملک وجود دارد که با شماره ثبت ۱۰۳ به ثبت رسیده و به خط خوش علاء‌الدین تبریزی کتابت شده است و شرکت انتشاراتی به‌نشر وابسته به آستان قدس رضوی و موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در سال ۱۳۸۹ به شیوه‌ای نفیس آماده و بازنشر کرده‌اند.
