ایران، صاحب نخستین تالار موزه‌ای با موضوع «داستان‌سرایی در تاریخ» شد
با گشایش تالارهای «هزارداستان» و «تمبر» در کتابخانه و موزه ملی ملک، ایران در کنار دومین گنجینه تخصصی و بزرگ تمبر (پس ازموزه ارتباطات)، صاحب نخستین تالار موزه‌ای با موضوع «داستان‌سرایی در تاریخ» شد.
-961.jpg)
هم‌زمان با برگزاری آیین گرامی‌داشت امام رضا علیه‌السلام، با گشایش تالار «هزارداستان» در کتابخانه و موزه ملی ملک
ایران، صاحب نخستین تالار موزه‌ای با موضوع «داستان‌سرایی در تاریخ» شد
با گشایش تالارهای «هزارداستان» و «تمبر» در کتابخانه و موزه ملی ملک، ایران در کنار دومین گنجینه تخصصی و بزرگ تمبر (پس از موزه ارتباطات)، صاحب نخستین تالار موزه‌ای با موضوع «داستان‌سرایی در تاریخ» شد.
به گزارش روابط عمومی کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، تالارهای «هزارداستان» و «تمبر»، به عنوان برنامه محوری آیین باشکوه گرامی‌داشت میلاد امام رضا علیه‌السلام و اختتامیه نهمین جشنواره فرهنگی- هنری ماه هشتم در کتابخانه و موزه ملی، عصر پنج‌شنبه 12 امرداد 1396 خورشیدی با حضور گروهی از شخصیت‌های فرهنگی، علمی و دانشگاهی گشایش یافت. گشایش تالارهای «هزارداستان» و «تمبر» در کتابخانه و موزه ملی ملک، نه تنها سرانه فضای استاندارد موزه‌ای در تهران افزایش داد، که، با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و استاندارد جهانی در زمینه تجهیزات، نور و طراحی و گرافیک موزه‌ای، فصلی نو در ساخت و پیدایش تالارهای موزه‌ای در ایران گشود. تالارهای «هزارداستان» و «تمبر» در کنار ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد و یگانه همچون «نخستین تالار موزه‌ای ایران با موضوع داستان‌سرایی در تاریخ»، و «مجهزترین و پیشرفته‌ترین تالار موزه‌ای تمبر کشور»، همچنین گنجینه‌ای از نسخه‌های کهن خطی در زمینه داستان، قصه و روایت در تاریخ ایران و گزیده‌ای جذاب از گنجینه بی‌همتای تمبرهای تاریخی گنجینه حاج حسین آقا ملک را پیش روی دوستداران فرهنگ و تاریخ این سرزمین گذارده‌اند. گردشگران و دیگر بازدیدکنندگان بدین‌ترتیب می‌توانند در فضاهای جذاب و جدید موزه‌ای به تماشای گوشه‌هایی دیگر از رنگین‌کمان تاریخ و تمدن این سرزمین دیرینه بنشینند. این دو تالار جدید، از تجهیزاتی روزآمد با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین همچون تبلت‌های لمسی و نمایشگرهای جذاب دیجیتال بهره می‌برند.
«هوشنگ مرادی کرمانی» داستان‌نویس، «دکتر حسن ذوالفقاری» استاد دانشگاه در زبان و ادبیات فارسی، «دکتر محمد جعفری قناتی» نویسنده، «حجت‌الاسلام و المسلمین محمدرضا زائری» کارشناس فقه و حقوق اسلامی و روزنامه‌نگار، «جبرییل نوکنده» رییس موزه ملی ایران، «احمد وکیلی» از فعالان برجسته حوزه تمبر و «نصرالله حدادی» تهران‌شناس و روزنامه‌نگار از جمله میهمانان این مراسم به شمار می‌آمدند. زائری و مرادی کرمانی در این میانه به مناسبت برگزاری آیین گرامی‌داشت میلاد امام رضا علیه‌السلام و گشایش تالارهای جدید موزه‌ای در این موقوفه آستان قدس رضوی سخنرانی کردند. سیدمحمدمجتبی حسینی، مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک نیز گزارشی درباره چگونگی گسترش فعالیت‌های فیزیکی و محتوایی کتابخانه‌ای و موزه‌ای در این گنجینه کهن، در سال‌های اخیر، به میهمانان آیین گرامی‌داشت ارایه داد.
راز شیفتگی ایرانیان به اهل بیت علیهم‌السلام
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدرضا زائری در جشن زادروز حضرت امام رضا علیه‌السلام در کتابخانه و موزه ملی ملک، به عنوان نخستین سخنران گفت: ایرانی در مکتب اهل بیت علیهم‌السلام به دنبال گمشده عدالت بود که پیشینیان از آن سخن رانده بودند و برای دست‌یابی بدان می‌کوشیدند؛ ایرانی بدین‌ترتیب گمشده‌های تاریخی خود را نزد اهل بیت پیامبر صلی‌الله علیه و آله یافت و با تماشای آن در آیینه‌ای چون علی‌بن موسی‌الرضا علیه‌السلام آرام گرفت.
زائری با تشریح دلایل گرایش ایرانیان به اهل بیت علیهم‌السلام افزود: چرا وقتی مکتب موسی‌الرضا علیه‌السلام به ایران وارد شد، اینگونه شیفتگی پدید آورد؟ نخست باید یادآور شوم مردم ایران در امور مذهبی با کسی تعارف نداشتند؛ همچنین نمی‌پذیرم و تاریخ هم چنین روایت نکرده است که بگوییم مردم ایران از روی ناچاری و بدبختی به مکتب امام رضا علیه‌السلام گرویدند. اینگونه نبود، همچنان که امروز هم می‌بینیم چراغ آیین زرتشتی در ایران روشن است. بنابراین در گرویدن به دین و آیین محدودیتی وجود نداشته است.
وی در پاسخ به علت‌های شیفتگی و گرایش ایرانیان به اهل بیت علیهم‌السلام گفت: چرا بسیاری از اطرافیان امام علی علیه‌السلام ایرانی بودند؟ باید یادآور شوم تنها سلمان فارسی نیست که اهل ایران است؛ میثم تمار و بسیاری دیگر هم ایرانی بودند. ایرانی، در پی نور می‌گشت و نور مبنای فلسفه فکری ایرانی به شمار می‌آمد. از این‌رو افتخار ما است که نیاکان‌مان در ظلمت‌های تاریخی به دنبال نور می‌گشتند؛ جست‌وجویی که به دنبال نور در گفتار، کردار و پندار بود.
این کارشناس حوزه دین ادامه داد: ایرانی معتقد بود زندگی آدمی باید در سه جنبه نورانی شود، گرچه به این معنا نبود که ایرانی نور را بپرستد؛ او نور را نماد یک حقیقت می‌دانست. اکنون تصور کنید نیاکان ما که در پی سه نور بودند، یکباره دیدند مکتبی به آن‌ها عرضه شده است که می‌گوید نور از چپ، راست، بالا، پایین، در چشم، زبان، دل، سر، دست و پا بر شما عرضه می‌شود. ایرانی اینچنین شیفته چیزی شد که در مکتب اهل بیت علیهم‌السلام جست و یافت.
زائری با اشاره به پیدا شدن گمشده ایرانی در مکتب امام هشتم علیه‌السلام یادآور شد: ایرانی در مکتب اهل بیت علیهم‌السلام به دنبال گمشده عدالت بود که پیشینیان از آن سخن رانده و برای دست‌یابی بدان می‌کوشیدند؛ ایرانی بدین‌ترتیب گمشده‌های تاریخی خود را نزد اهل بیت پیامبر صلی‌الله علیه و آله یافت و با تماشای آن در آیینه‌ای چون علی‌بن موسی‌الرضا آرام گرفت.
کتاب باید در ظرف جهان امتحان پس دهد!
هوشنگ مرادی کرمانی، نویسنده نیز در ادامه این نشست درباره افت کتاب‌خوانی و شمارگان اندک آن در ایران گفت: کتاب در جهانی عرضه می‌شود که جهان ظرف‌ها است، در گذشته می‌گفتند اثری می‌تواند ماندگار باشد که امتحان پس دهد و مردم عوام بفهمند و خواص بپسندند. بنابراین کتاب باید بتواند از یک موقعیت سیاسی- اجتماعی بگذرد. باید دید کتابی که در یک حکومت در شرایط سیاسی، اجتماعی نوشته شده است، اگر حکومت دگرگون شود و شرایط سیاسی- اجتماعی تغییر یابد، باز هم خواندنی است یا خیر!
وی افزود: حرکتی که کتاب می‌تواند ایجاد کند باید از زمان جلوتر باشد و با گذر زمان کهنه نشود. در حطیه کتاب، زمان بهترین داور است، یا به تعبیر نیما یوشیج؛ کسی که داور است با غربیل‌اش از پشت سر هنرمند می‌آید و زمان غربیل می‌کند. بنابراین باید پرسید که آیا کتاب برای کسانی دیگر در زمانی دیگر حرفی برای گفتن دارد یا نه، یا مصرف و استقبال از آن تنها در یک موقعیت و شرایطی بوده است! از این‌رو چنین کتابی دقیقا یکبارمصرف یا زمان‌مصرف است.
این نویسنده ادامه داد: گاهی می‌اندیشیم چرا سعدی، حافظ و مولانا پس از گذر سده‌های بسیار هنوز حرفی برای گفتن به جامعه امروز دارند؟ سخن شیرین حافظ، سعدی و مولانا امروز هم تاریخ مصرف دارد و به دل جامعه امروز نیز می‌نشیند. در این میان کتاب‌های فصلی داریم که بیرون می‌آیند و بسیار هم مورد استقبال قرار می‌گیرند، مانند کتاب «خاطرات شعبان جعفری» که به اذعان ناشر تا 50 هزار نسخه از آن فروخته شد. اما این اثر پس از چهار، پنج ماه چه شد؟ چرا بازنشر آن به سال‌های بعد نکشید. انگار همچون جرقه‌ای آمد و رفت؛ زیرا تاریخ مصرف آن هم در همان زمان بود!
مرادی کرمانی درباره ماندگاری پاره‌ای آثار ادبیات جهان بیان کرد: آثاری در این میانه مانند «پیرمرد و دریا» از ارنست همینگوی و هاکلبریفین از مارک تواین را می‌بینید که سال‌ها است منتشر می‌شوند و مورد استقبال می‌گیرند. همچنین آثاری بسیار وجود دارد که با گذشت سال‌ها از انتشار، به زبان‌های گوناگون ترجمه و منتشر شده‌اند اما باز هم مخاطبان از آن‌ها استقبال می‌کنند. واقعیت این است که جهان هستی، جهان ظرف‌ها است و همین ظرف‌ها موجب شده‌اند کتاب‌ها و آثار هنری، امتحان پس بدهند؛ آزمونی که باید دید در دیگر ظرف‌های گوناگون آیا می‌توانند پاسخ‌گوی مخاطبان باشند؟
این داستان‌نویس سرشناس افزود: کتابی مانند «بینوایان» اثر ویکتور هوگو تقریبا 25 بار در سینما با کارگردانی‌های گوناگون به نمایش درآمده است؛ یعنی 25 ژان والژان به مردم نمایش داده شده است. همچنین در قالب سریال‌های تلویزیونی و نمایش‌نامه‌ها نیز به کار گرفته شده است. این کتاب بیش از 120 بار به زبان‌های گوناگون دنیا ترجمه شده است؛ ترجمه‌ای که بینوایان را به ظرف زبان‌های گوناگون دنیا می‌برد و در این میان هر مترجم می‌کوشد بینوایان را مطابق با فرهنگ و زبان مردم جامعه‌اش بازگرداند.
خالق «قصه‌های مجید» با اشاره به تاثیر ترجمه در فرهنگ‌های گوناگون یادآور شد: خوب است بدانیم در ترجمه، حس هنری که در یک اثر وجود دارد باید به وسیله یک زبان دیگر بیان شود تا تاثیرگذار باشد، زیرا هر زبانی واژه‌های حسی خود را دارد؛ واژه‌هایی که برای یک ملت مقدس‌اند و در برابر واژه‌هایی دارد که برای ملت ناپسند و ناسزا به شمار می‌آیند. بدین‌ترتیب ترجمه یک اثر و تکرار آن در زبان‌های گوناگون جهان، اهمیتی بسیار می‌یابد.
بهره‌گیری از فناوری روز با تکیه بر دانش ایرانی
سیدمحمدمجتبی حسینی، مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک نیز در تشریح تغییراتی در کتابخانه و موزه ملی ملک در سال‌های گذشته گفت: امروز شصت و ششمین جشن وقف‌نامه‌ای کتابخانه و موزه ملی ملک به شمار می‌آید که به وصیت و تاکید حاج‌حسین‌آقا ملک در 9 سال اخیر به نظم برگزار شده است. در بخش فرهنگی کتابخانه و موزه ملک، 9 سال پیش تصور کردیم اگر ایرادهای فیزیکی و محتوایی این نهاد را برطرف نکنیم، نخواهیم توانست بسیاری از امور را پیش بریم. یکی از آن ایرادها، رفع بحران‌های سازه‌ای و ساختمانی کتابخانه و موزه بود. بنابراین اصلاح وضعیت عمرانی کتابخانه آماده شد و به استحضار تولیت آستان قدس رضوی رسید.
وی افزود: تولیت آستان قدس رضوی برای انجام عملیات عمرانی اصلاحی کتابخانه و موزه ملی ملک شرط‌هایی تعیین کردند؛ از جمله این که تعمیرات باید از محل درآمدهای موقوفات که آهسته و پیوسته است، صورت گیرد، همچنین در هنگام تعمیرات اجازه نداریم کتابخانه و موزه را تعطیل کنیم و باید هنگام تعمیرات، فضای کتابخانه و موزه مورد استفاده مراجعان باشد و هم‌زمان، تعمیرات انجام شود.
مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک ادامه داد: ما نیز به جز این دو شرط تولیت، برای خودمان شرطی گذاشته بودیم؛ این که بکوشیم در امور فرهنگی، توسعه پدید آوریم، از کتاب‌ها و آثار خوب نگهداری کنیم و در معرفی آن‌ها بسیار بکوشیم. به هر حال با رعایت این شرط‌های گوناگون کار را آغاز کردیم. در مرحله نخست، مخازن آثار و کتاب‌ها نوسازی شد و توانستیم گنجینه‌ای فراهم کنیم که همه استانداردهای روز جهان را داشته باشد.
حسینی با اشاره به پس‌گرفتن بخشی از فضای زیرزمین کتابخانه و موزه ملی ملک که در دست وزارت امور خارجه بود، یادآور شد: تالار همایش‌ها و نگارخانه ملک در آن فضا ساخته شد. پس از آن بخشی برای مرمت و حفاظت آثار طراحی و تعبیه کردیم که به بهره‌برداری رسید.
وی افزود: در فاز بعدی 180 متر فضای خدمات کتابخانه‌ای را سامان دادیم. کتابخانه و موزه ملک، امروز 1550 متر فضای خدمات کتابخانه‌ای به جز فضاهای پشتیبانی کتابخانه دارد. مرحله پایانی که همه تلاش‌مان را صرف آن کرده‌ایم، به روزرسانی موزه است. در این راستا کوشیده‌ایم ظرف موزه را مهیای پیام‌هایی کنیم که می‌تواند در قالب و ظرف موزه ارایه شود.
مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک ادامه داد: در این به‌روزرسانی کوشیده‌ایم کتابخانه و موزه با تجهیزات روزآمد، همراه شود و دگرگونی پدیدآمده، ملال‌انگیز نباشد. به این ترتیب پاره‌ای تالارهای موزه، روزآمد شده و برخی دیگر نیز در حال ساخت است. امروز در طبقه دوم، دو تالار از نمایشگاه‌های دایمی موزه، گشوده خواهد شد. نخست، نمایشگاه دایمی «تمبر» است که در این نمایشگاه، هر بار فرصت نمایش 400 تمبر خاص از تمبرهای تاریخ ایران و جهان پدید آمده است.
سیدمحمدمجتبی حسینی با اشاره به گشایش تالار «هزارداستان» بیان کرد: کتابخانه و موزه ملی ملک، گنجینه‌ای بزرگ از نسخه‌های گوناگون خطی از ذخیره گران‌بهای تاریخ و ادبیات ایران دارد که میراث نیاکان‌مان به شمار می‌آید. برای این که چنین آثاری ظرفی تازه یابند، در نمایشگاهی دایمی که «هزارداستان» نام گرفته است، نسخه‌های خطی با موضوع داستان و داستان‌سرایی به نمایش درآمده‌اند؛ داستان‌های ملی و دینی که در هر دوی آن‌ها آموزه‌های ناب برای آدمی گنجانده شده است تا از آن‌ها حکمت گیرد.
وی افزود: برای گشایش دو تالار دایمی «تمبر» و «هزارداستان»، رویدادهایی نو رخ داده است؛ از جمله، طراحی و ساخت نورهایی استاندارد که نمایشگاه‌ها بدان‌ها آراسته شدند، نخستین تجربه در حوزه موزه‌داری ایران بود؛ تا پیش از این باید نورهای استاندارد را از کشورهای دیگر وارد می‌کردیم. همچنین در طراحی و ساخت ویترین‌های استاندارد و مناسب موزه نیز از فناوری داخلی بهره گرفته شده است.
مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک ادامه داد: این تالارهای نوبنیاد، دارای سناریوی منسجم و روایت‌محورند تا بتوانند گذرگاه تعامل و گفت‌وگو باشند. همچنین کوشیده‌ایم از فناوری‌های جدید، هر آنچه در بضاعت‌مان بوده است، بهره بریم و سوژه‌هایی برگزینیم که با میراثی برجای‌مانده حاج حسین آقا ملک، هم‌سو و هم‌خوان باشد.
رونمایی از چهار کتاب تازه
دو کلیپ «حج تهیدستان» و «باد زانو می‌زند» نیز در این برنامه در منقبت جایگاه والای هشتمین پیشوای شیعیان به نمایش درآمد. منقبت‌خوانی و نقالی، زینت‌بخش آیین گرامی‌داشت میلاد امام رضا علیه‌السلام و مراسم گشایش تالارهای جدید موزه‌ای کتابخانه و موزه ملی ملک بود.
رونمایی از چهار کتاب «گنج ملک (2)» گزیده نفایس خطی و موزه‌ای کتابخانه و موزه ملی ملک، «باغ نظر» مجموعه مقالات نشست‌های زیبایی به مناسبت نمایشگاه زیبایی در این گنجینه، «سفرنامه یوهان اشترویس» و «سفرنامه‌های انگلیسی در ایران»، از دیگر برنامه‌های این آیین فرخنده به شمار می‌آمد که با حضور گروهی از دوستداران فرهنگ و تاریخ ایرانی- اسلامی برگزار شد.
