تولید آثار سفالی و سرامیکی برپایه گنجینه تصویرهای تاریخی کتابخانه و موزه ملی ملک

​چگونه تاریخ و موزه را می‌توان کاربردی کرد و به زیست روزمره برد

تولید آثار سفالی و سرامیکی برپایه گنجینه تصویرهای تاریخی کتابخانه و موزه ملی ملک

یک پژوهش دانشگاهی در مقطع کارشناسی ارشد هنر اسلامی با موضوع سفال و سرامیک در پیوند با گنجینه تصویر آثار تاریخیِ کتابخانه و موزه ملی ملک، در دانشگاه سوره، تصویری نو از کاربردی‌سازی مفهوم‌های تاریخی کتابخانه‌ای و موزه‌ای در گستره زیست روزمره فردی و اجتماعی ارایه داده است.

به گزارش روابط عمومی کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، نفیسه صادق‌نژاد، دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی در دانشگاه سوره، این پژوهش پایان‌نامه را با گرایش سفال و سرامیک در دو بخش نظری معرفی ویژگی‌ها و استانداردسازی محصولات فرهنگی- هنریِ سرامیکی برای کتابخانه و موزه ملی ملک» و عملی «اجرا و استانداردسازی محصولات فرهنگی- هنری سرامیکی، متکی بر نیازهای فرهنگی، آموزشی و گردشگری کتابخانه و موزه ملی ملک» در اسفند 1396 خورشیدی با حضور دوستداران فرهنگ و هنر ایرانی- اسلامی در نگارخانه آیه دانشگاه سوره ارایه داده و از آن دفاع کرده است.

پژوهشگر در این پژوهش دانشگاهی با اشاره به چگونگی برگزیدن سفال و سرامیک به عنوان موضوع پژوهش در این‌باره می‌گوید «یکی از دلایل مهم و اساسی این بود که سفال در فرهنگ ایرانی ریشه دارد. با توجه به این که در دوره اسلامی توجهی ویژه به سفال و تکنیک‌های گوناگون اجرای لعاب شد، اهمیت موضوع را می‌توان دریافت».

وی می‌افزاید: «کاربرد سفال در زندگی روزمره ایرانیان پیشینه‌ای 9 هزار ساله دارد و از همان آغاز در زندگی انسان‌ها کاربردی بوده است. سفال در جامعه ایرانی- اسلامی نیز جایگاهی مهم و چشم‌گیر داشته است. سفال که در فرهنگ ما ریشه دارد، در کنار کارکردهای اقتصادی و هنر، زمینه‌ای برای برپایی ارتباط و پیوند فرهنگی نیز به شمار می‌آمده است».

صادق‌نژاد، هدف‌ها و ارزش نظری پژوهش را اینچنین گذارده است «احیای نقوش و نگاره‌های موجود کتابخانه و موزه ملی ملک با توجه به تولید محصولات سرامیکی هنری استاندارد و استفاده از نقوش سنتی و کاربردی‌کردن آن در محصولات فرهنگی سرامیکی متکی بر نیازهای آموزشی، فرهنگی و گردشگری کتابخانه و موزه ملی ملک».

او درباره چگونگی تمرکز بر کتابخانه و موزه ملی ملک در پژوهش خود یادآور می‌شود: کتابخانه و موزه ملی ملک اشیایی با جنس سفال و سرامیک به تعداد انگشت‌شمار دارد که از جنبه‌های موزه‌ای، گردشگری و جذب مخاطب، یک تهدید به شمار می‌آید. بهره‌گیری درست از فرصت‌های پیش رو اما راه‌کارهایی مهم و فراوان می‌تواند پدید آورد.

این دانش‌آموخته رشته هنر اسلامی درباره چگونگی برگزیدن این موقوفه آستان قدس رضوی به عنوان سوژه پایان‌نامه دانشگاهی خود می‌گوید: «کتابخانه و موزه ملی ملک، آثاری بی‌شمار از تاریخ و هنر ایرانی- اسلامی در خود جای داده است. پیشینه این گنجینه نیز با پیشینه تاریخی شهر تهران، هم‌سو و در پیوند است. پیشینه شهر تهران به دلیل قاجاری بودن مورد مطالعه این پژوهش بود و موزه‌های گوناگون در این شهر بازدید شدند اما کتابخانه و موزه ملی ملک در این میانه سوژه‌ای جذاب در زمینه بررسی هنر قاجاریه به شمار می‌آید. «این مطالعات، اجرا و تولید محصولات فرهنگی- هنری سرامیکی با طرح‌های قاجاری کتابخانه و موزه ملی ملک را در پی آورد».

در اینجا گزیده‌ای از تصویرهای آثار یادشده را می‌بینید که در نگارخانه آیه دانشگاه سوره به نمایش درآمده است؛