کتابخانه و موزه ملی ملک، نخستین کتابخانه و موزه دوستدار اوتیسم در ایران/ گزارش تصویری

​نخستین موزه وقفی- خصوصی ایران، مجموعه کارگاه‌های آموزشی فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی را برای کودکان و نوجوانان اوتیسم برگزار کرد

کتابخانه و موزه ملی ملک، نخستین کتابخانه و موزه دوستدار اوتیسم در ایران

کتابخانه و موزه ملی ملک با برگزاری مجموعه کارگاه‌های آموزشی در گستره فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی برای کودکان و نوجوانان اوتیسم و همکاری با انجمن اوتیسم ایران در زمینه آموزش کاربردی فرهنگ و تاریخ به این کودکان و نوجوانان، تصویری نو از یک کتابخانه و موزه دوستدار کودکان و نوجوانان اوتیسم به نمایش گذاشت.

به گزارش روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، بزرگ‌ترین موقوفه فرهنگی ایران، نخستین نهاد موزه‌ای و کتابخانه‌ای کشور به شمار می‌آید که با همکاری انجمن اوتیسم ایران، برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌های عملی در زمینه آموزش غیر رسمی کودکان و نوجوانان اوتیسم برگزار می‌کند. بستر همکاری کتابخانه و موزه ملی ملک با انجمن اوتیسم ایران، برگزاری کارگاه‌های جذاب و خلاقانه در گستره فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی با محوریت آثار تاریخی و نسخه‌های خطی و چاپ سنگی کتابخانه و موزه ملی ملک، ارایه آموزش‌های غیر مستقیم به آنان و برپایی نمایشگاهی از آثار هنری کودکان و نوجوانان اتیسم بوده است. آنگونه که سعیده صالح‌غفاری، مدیرعامل انجمن اوتیسم ایران در تابستان 1397 خورشیدی در جلسه تفاهم برای اجرای این برنامه‌ها یادآور شده، این انجمن پیشنهاد همکاری در این زمینه‌ها را پیش‌تر به موزه‌های تهران ارایه داده اما با واکنش مثبت و همکاری روبه‌رو نشده است و همکاری با کتابخانه و موزه ملی ملک، نخستین تجربه در این زمینه به شمار می‌آید.

آغاز یک پیوند؛ کودکان و نوجوانان اوتیسم به موزه می‌آیند

کارشناسان انجمن اوتیسم ایران پیش از این در امرداد 1397 خورشیدی، به درخواست کتابخانه و موزه ملی ملک، نشستی آموزشی و توجیهی برای موزه‌داران، کارکنان بخش حفاظت فیزیکی و کارشناس روابط عمومی این موقوفه در زمینه شیوه‌های رفتار و رویارویی با کودکان و نوجوانان اوتیسم برگزار کرده بودند تا کارگاه‌های آموزشی برای این دسته از مخاطبان کتابخانه و موزه ملی ملک به بهترین شیوه برپایه روش‌های علمی و چگونگی رفتار با مبتلایان اوتیسم اجرا شود. این مجموعه کارگاه‌های آموزشی در گستره فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی به درخواست انجمن اوتیسم ایران در سه نوبت با موضوع‌های «روایت شاهنامه»، «ساخت سکه با گِل سفالگری» و «قصه‌گویی با کلاژ» برای سه دسته از کودکان و نوجوان عضو این انجمن در مهر 1397 خورشیدی در تالارهای «هزارداستان» و «سکه» بزرگ‌ترین موقوفه فرهنگی ایران برگزار شد.

نخستین گام؛ یک روایت حماسی- اسطوره‌ای

کارگاه «روایت شاهنامه» در تالار «هزارداستان» کتابخانه و موزه ملی ملک، عصر دوشنبه دوم مهر 1397 میزبان نخستین گروه کودکان و نوجوانان اوتیسم شد. در این کارگاه جذاب، میهمانان پس از شنیدن روایت‌های شاهنامه فردوسی با محوریت داستان اَکوان دیو و تماشای تصویرهای داستان‌های کهن ایرانی در نسخه‌های خطی و چاپ سنگی، پاره‌ای از داستان‌های شاهنامه را با تکنیک کلاژ (تکه‌چسبانی) بازسازی کردند.

دومین گام؛ سفر به تاریخ همراه با سکه

کارگاه «ساخت سکه با گِل سفالگری»، دومین کوشش کتابخانه و موزه ملی ملک با همکاری انجمن اوتیسم ایران برای آموزش مفهوم‌های فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی به کودکان و نوجوانان اوتیسم، عصر شنبه هفتم مهر 1397 در  تالار و «سکه» نخستین موزه وقفی- خصوصی ایران برپا شد. راهنمای موزه در این کارگاه، نخست با طرح پرسش‌هایی درباره سکه‌های تاریخی، روش ساخت و کاربردهای آن‌ها کوشید میهمانان را با این پدیده آشنا کند. کودکان و نوجوانان اوتیسم در این کارگاه سکه برگزیده خود را با به‌کارگیری گِل سفالگری به شکل‌های گوناگون ساختند. این گروه سپس با تماشای سکه‌های تاریخی در ویترین‌ها به همراه نقشه‌های دوره‌های تاریخ ایران در 3 هزار سال گذشته، از توضیح‌های راهنمایان موزه بهره گرفتند. نقادی سکه‌های ساخته‌شده کودکان در مقایسه با سکه‌های تاریخی، بخشی دیگر از کارگاه بود که مفهوم‌های تاریخی را به زبان ساده به آنان می‌آموخت. ضرب سکه با فلز به شیوه سنتی، دیگر بخش این کارگاه بود که جذابیتی بسیار برای کودکان و نوجوانان داشت.

گام سوم؛ روایتی در هزارداستان

«قصه‌گویی با کلاژ»، واپسین کارگاه کتابخانه و موزه ملی ملک برای کودکان و نوجوانان اوتیسم بود که عصر دوشنبه نهم مهر 1397 با حضور و مشارکت گسترده این دسته از مخاطبانِ بزرگ‌ترین موقوفه فرهنگی ایران در تالار «هزارداستان» برگزار شد. راهنمایان موزه با بهره‌گیری از روش‌های نمایشی و عروسک‌های ویژه، یکی از داستان‌های کهن ایرانی را به زبانی ساده روایت کرده، سپس ابزارهایی چون کاغذ رنگی، چسب و قیچی به میهمانان کارگاه واگذاردند تا همخوان با داستان روایت‌شده، به روش کلاژ (تکه‌چسبانی) قصه را از جنبه تصویری بسازند و روایت کنند.

کتابخانه و موزه ملی ملک؛ طلایه‌دار نیکویی و نیک‌اندیشی

کتابخانه و موزه ملی ملک در مسیر برآوردن نیت‌های نیکوکارانه زنده‌یاد حاج حسین آقا ملک، بنیان‌گذار و واقف این گنجینه سه هزار ساله تاریخی، همچنین برپایه نگاه پیشرفت‌مدارانه آستان قدس رضوی در زمینه فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی به ویژه در زمینه ارایه خدمات عام‌المنفعه به طبقات کم‌برخوردار، محروم، آسیب‌پذیر و خاص جامعه، برنامه‌هایی گوناگون طراحی و اجرا کرده است. کتابخانه و موزه ملی ملک، نخستین موزه وقفی- خصوصی ایران و یکی از شش کتابخانه بزرگ کشور در گستره نسخه‌های خطی به شمار می‌آید. حاج حسین آقا ملک، بنیان‌گذار کتابخانه و موزه ملی ملک، این گنجینه را به سال 1316 خورشیدی بر آستان قدس رضوی وقف کرده است. کتابخانه و موزه ملی ملک تا سال 1375 خورشیدی در خانه تاریخی ملک در بازار بین‌الحرمین تهران برپا بود و پس از بنای ساختمانی تازه در محوطه تاریخی باغ ملی (میدان مشق) تهران به آنجا به نشانی «میدان امام خمینی (ره)، سردر باغ ملی، خیابان ملل متحد (میدان مشق)» جابه‌جا شد.