خانه تاریخی ملک، محور گردشگری فرهنگی بازار تهران می‌شود
شماری از شخصیت‌های فرهنگی و استادان برجسته دانشگاه در بازدید از خانه تاریخی ملک در بازار بین‌الحرمین تهران، با اشاره بر ارزش والای این بنای ۲۰۰ ساله تاریخی- فرهنگی در منظومه گردشگری و فرهنگ بازار تهران، بر اهمیت کاربری‌یابی و باززنده‌سازی آن در گستره فرهنگ و تاریخ تهران تاکید کردند.
بازدید ویژه شماری از شخصیت‌های فرهنگی و استادان برجسته دانشگاه از یک نگین زیبا بر انگشتری بازار تهران
خانه تاریخی ملک، محور گردشگری فرهنگی بازار تهران می‌شود
شماری از شخصیت‌های فرهنگی و استادان برجسته دانشگاه در بازدید از خانه تاریخی ملک در بازار بین‌الحرمین تهران، با اشاره بر ارزش والای این بنای 200 ساله تاریخی- فرهنگی در منظومه گردشگری و فرهنگ بازار تهران، بر اهمیت کاربری‌یابی و باززنده‌سازی آن در گستره فرهنگ و تاریخ تهران تاکید کردند.
به گزارش روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، دکتر سیدمحمد حسینی، عضو هیات علمی دانشکده الهیات دانشگاه تهران و وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی، دکتر محسن پرویز، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و معاون پیشین امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دکتر رسول جعفریان، عضو هیات علمی و رییس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با همراهی دکتر غلامرضا خواجه‌سروی، مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک و شماری از مسوولان کتابخانه و موزه ملی ملک در بازدید از خانه تاریخی ملک در بازار بین‌الحرمین تهران، که روزگاری مکان کتابخانه و موزه ملی ملک بوده است، یادآور شدند این بنای مهم تاریخی در قلب بازار، جایگاهی کلیدی در جهت‌دهی به کوشش‌های فرهنگ و گردشگری در این پهنه خواهد داشت و کوشش‌های کتابخانه و موزه ملی ملک برای باززنده‌سازی این اثر ارزشمند تاریخی- فرهنگی، سهمی بزرگ در بازآفرینی نقش‌های فرهنگی بازار در پایتخت دارد. بازدید از بخش‌های گوناگون خانه همچون عمارت قاجاری (اندرونی و موزه)، عمارت پهلوی (کتابخانه و مخزن نسخه‌های خطی و کتاب‌ها)، اتاق شخصی حاج حسین آقا ملک (اتاق مخمل) و سرداب و زیرزمین زیبای عمارت، در این برنامه ویژه گنجانده شده بود. دکتر غلامرضا خواجه‌سروی، مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک در این بازدید، از برنامه جدی این موقوفه برای باززنده‌سازی خانه تاریخی ملک در بازار بین‌الحرمین تهران به ویژه با همراهی آستان قدس رضوی و نگاه ویژه تولیت آستان قدس رضوی به این کار ویژه سخن راند و یادآور شد مطالعه‌ها و بررسی‌های شایسته در زمینه طرح‌های آسیب‌شناسی و مرمت بنا در نخستین گام و تهیه طرح‌های گوناگون کاربری برای این خانه فاخر تاریخی- فرهنگی برپایه نگرش واقف در وقف‌نامه انجام شده است و به زودی کوشش‌های علمی عملیاتی در آنجا آغاز می‌شود. وی همچنین خاظرنشان کرد: برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای طراحی شده است که خانه تاریخی ملک در کنار خودکفایی اقتصادی، به محور گردشگری فرهنگی- تاریخی بازار تهران با کارکردها و رویکردهای گوناگون بدل شود.
یادگاری از نخستین سال‌های حکومت قاجار
پیشینه خانه تاریخی ملک در بازار بین‌الحرمین تهران به نخستین سال‌های حکم‌رانی دودمان قاجار در ایران بازمی‌گردد. این بنای تاریخی در بازار حلبی‌سازها (بین‌الحرمین کنونی) که از حاج محمدکاظم ملک‌التجار، بازرگان، سیاست‌ورز و زمین‌دار بزرگ دوره قاجار به پسرش حاج حسین آقا ملک، بنیان‌گذار و واقف کتابخانه و موزه ملی ملک به ارث رسیده بود، پس از درگذشت ملک‌التجار، مکان این گنجینه فرهنگی- تاریخی در قلب بازار تهران شد. حاج حسین آقا ملک پس از درگذشت پدر در سال 1300 خورشیدی، دگرگونی‌هایی گسترده در این عمارت بزرگ پدید آورد و با اختصاص بخش شرقی ساختمان به کتابخانه و ضلع غربی به موزه و اندرونی خانوادگی، درهای آن را برای بهره‌گیری پژوهشگران و اندیشمندان بزرگ زمانه گشود. او در همین خانه گنجینه بزرگ نسخه‌های خطی خود را که از مشهد به تهران آورده بود، گسترشی چشم‌گیر داد، سپس با گردآوری آثار گوناگون تاریخی، خانه را به همراه گنجینه یادشده در ششم آبان 1316 خورشیدی بر آستان قدس رضوی وقف کرد تا همگان، جاودانه از آن بهره گیرند. حاج حسین آقا ملک در همین بنای تاریخی به تاریخ 3 امرداد 1351 خورشیدی درگذشت، با این‌روی، کتابخانه و موزه ملی ملک با نظارت و تولیت آستان قدس رضوی تا سال 1375 خورشیدی در همانجا برپا بود. حاج حسین آقا ملک در سال 1323 خورشیدی زمینی بزرگ در محوطه تاریخی باغ ملی تهران خریده و بر آستان قدس رضوی وقف کرده بود و در نظر داشت به دلیل دگرگونی‌های گسترده بازار تهران و برتری‌یابی جنبه‌های اقتصادی بر رویکردهای فرهنگی بازار، کتابخانه و موزه ملی ملک را در آینده به باغ ملی در همسایگی ساختمان‌های تاریخی وزارت امور خارجه جابه‌جا کند. این اندیشه اما در روزگار زندگی وی اجرا نشد. آستان قدس رضوی با همراهی زنده‌یاد عزت‌ملک ملک، دختر بزرگ حاج حسین آقا ملک و ناظر استصوابی کتابخانه و موزه ملی ملک، از سال 1364 خورشیدی بنای ساختمانی نوین و روزآمد برای کتابخانه و موزه را در زمین باغ ملی آغاز کرد. ساخت این عمارت زیبا برپایه بنیان‌ها و ارزش‌های معماری اسلامی- ایرانی در سال 1375 خورشیدی پایان یافت و کتابخانه و موزه ملی ملک با جابه‌جایی از بازار به ساختمان نو، در سال بازگشایی شد.
سازمان میراث فرهنگی با همکاری کتابخانه و موزه ملی ملک، خانه تاریخی ملک در بازار را به سال 1376 خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران ثبت کرد و با انجام یک برنامه مرمتی، بخش‌هایی از بنا به ویژه بخش قاجاری (اندرونی و موزه) مرمت کرد. کتابخانه و موزه ملی ملک از سال 1375 تا سال 1397 خورشیدی از خانه تاریخی ملک در بازار بین‌الحرمین، در جایگاه یکی از خانه‌های باارزش معماری، فرهنگی و تاریخی تهران و ایران نگهداری و پاسداری می‌کرده است و برآن بوده با فراهم‌آوری بستری مناسب، شرایط بهره‌برداری از آنجا را پس از انجام مرمت‌های درست و علمی پدیدار سازد. مدیریت جدید کتابخانه و موزه ملی ملک از سال 1397 به ویژه با تاکیدهای تولیت آستان قدس رضوی برآن شده است زمینه مرمت، باززنده‌سازی و گشایش این بنای زیبا و ارزشمند تاریخی را برپایه یک برنامه زمان‌بندی‌شده فراهم آورد. برگزاری تورهای ویژه برای شهروندان، خبرنگاران و عکاسان، گروه‌های ویژه همچون دانشجویان رشته‌های مرتبط در زمینه‌های تاریخ، معماری، مرمت به همراه بازدید شخصیت‌های علمی، فرهنگی و دانشگاهی از این خانه تاریخی، بخشی از پیش‌زمینه‌های برنامه یادشده در شش ماه گذشته به شمار می‌آید.
