تجلیل از واقفان آستان قدس رضوی در استان تهران و کتابخانه و موزه ملی ملک

​با حضور قائم‌مقام تولیت آستان قدس رضوی در همایش وقف و تجلیل از واقفان، در بزرگ‌ترین موقوفه فرهنگی ایران انجام گرفت

تجلیل از واقفان آستان قدس رضوی در استان تهران و کتابخانه و موزه ملی ملک

17 واقف آستان قدس رضوی در استان تهران در زمینه املاک و اراضی، 15 واقف کتابخانه و موزه ملی ملک در زمینه وقف آثار تاریخی و نسخه‌های خطی، کتاب‌های چاپ سنگی و چاپی و 9 نفر از نیکوکاران و خیران سرپرستی آستان قدس رضوی در استان تهران در زمینه‌های گوناگون، در همایش وقف و آیین تجلیل از واقفان آستان قدس رضوی در استان تهران تجلیل شدند.

به گزارش روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، همایش وقف و آیین تجلیل از واقفان آستان قدس رضوی در استان تهران که عصر روز یک‌شنبه 20 آبان 1397 خورشیدی با حضور سیدمرتضی بختیاری، قائم‌مقام تولیت آستان قدس رضوی، پرویز سروری، رییس دفتر سرپرستی آستان قدس رضوی در استان تهران، سیدصولت مرتضوی، مدیرعامل رییس سازمان موقوفات آستان قدس رضوی در تهران و شماری از واقفان و نیکوکاران در کتابخانه و موزه ملی ملک برگزار شد، تصویری روشن از اشتیاق نیکوکاران و واقفان در استان تهران به وقف دارایی‌های فرهنگی و مادی بر بارگاه حضرت علی‌بن موسی‌الرضا علیه‌السلام به نمایش گذاشت. تجلیل و تقدیر از این واقفان و نیکوکاران، نه تنها نشانی از ارج و احترام آستان قدس رضوی و کتابخانه و موزه ملی ملک به واقفان نمایاند، که، یادآور شد آنان که می‌بخشند و وقف می‌کنند، به ویژه آن‌ها که دارایی خود را بر دجله وقف بر بارگاه امام رضا علیه‌السلام می‌سپارند، همچون موقوفه‌هایشان نامی جاودانه می‌یابند.

فرمان قاطع امام خمینی(ره) درباره دقت در موقوفات امام رضا علیه‌السلام

در این مراسم سیدمرتضی بختیاری، قائم‌مقام تولیت آستان قدس رضوی با اشاره به کلامی از امام خمینی (ره) درباره اهمیت وقف گفت: «امام (ره) درباره اهمیت وقف فرمودند: "باید بدون کوچک‌ترین گذشت نسبت به موقوفات حضرت رضا (ع) آنگونه که واقفان نیت کردند عمل کنید". پس ما باید درباره موقوفات به حدی دقت داشته باشیم که مردم به ما اعتماد کنند، زیرا واقف مال‌اش را به عنوان امانت به ما می‌سپارد و وظیفه آستان قدس رضوی نگهداری، بهره‌برداری و هزینه‌کرد مناسب در مسیر نیت واقف است». وی وقف را بهترین راه برای احسان ماندگار در جامعه دانست و افزود: «وقتی فردی دارایی و ملک‌اش را وقف می‌کند، آن را به صورت دائمی در خدمت جامعه قرار می‌دهد و عوایدش پس از مرگ هم نصیب‌اش می‌شود. هنگامی که وقف‌نامه مرحوم ملک را مطالعه کردم، از استحکام این وقف‌نامه و اینکه همه جوانب حقوقی را رعایت کرده است، لذت بردم». بختیاری ادامه داد: «واقفان و خیران با امام معصوم و با خدا معامله کرده‌اند. بسیاری از ثروتمندان به این دنیا آمدند و از دنیا رفتند و فراموش شدند و اموال‌شان هم به دادشان نرسید، اما شخصی مانند حاج حسین آقا ملک با موقوفاتی که از خود بر جای گذاشت همیشه زنده است».قائم‌مقام تولیت آستان قدس رضوی به موقوفه‌ای ۵۰۰ ساله در مشهد اشاره کرد و گفت: «چند سال قبل و پس از حضور آیت‌الله رئیسی در آستان قدس رضوی تصمیم گرفتیم زائرشهری را برای افراد مستضعف در مشهد بنا کنیم. از این‌رو به سراغ موقوفات آستان قدس رضوی رفتیم و زمینی را پیدا کردیم که واقف آن ۵۰۰ سال قبل این زمین را برای استراحت زائران امام رضا علیه‌السلام وقف کرده بود و جالب است پس از ۵۰۰ سال این زمین به یک زائرشهر تبدیل شد و ده‌ها هزار زائر علی بن موسی الرضا علیه‌السلام تاکنون در آن اسکان یافتند. زائرانی که اگر این مکان نبود، توان کرایه یک اتاق را هم در مشهد نداشتند».

وی با بیان این که باید ثمرات وقف را برای مردم روشن کنیم، یادآور شد: «امروزه بزرگ‌ترین دانشگاه‌ها با پول خیریه اداره می‌شوند. ما در آستان قدس رضوی حدود ۱۰۰ موقوفه داریم که برای روشنایی و سوخت حرم وقف شده‌اند یا ۸۷ واقف برای دارالشفاء و بیمارستان داریم، همچنین برای سوگواری اهل بیت علیهم‌السلام ۶۵ موقوفه و برای میهمان‌سرا و اطعام زائران ۲۹ موقوفه داریم که درآمد این موقوفات بر اساس نیت واقف سالیان سال است که هزینه می‌شود».

نامی و یادی از واقف بزرگ‌ترین موقوفه فرهنگی ایران

علی سروری مجد، مشاور و دستیار ارشد مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک و استادیار پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، پیش از سخنان قائم‌مقام تولیت آستان قدس رضوی، با اشاره به جایگاه والای کتابخانه و موزه ملی ملک به عنوان یکی از موقوفه‌های درخشان آستان قدس رضوی در منظومه فرهنگی ایران افزود: «موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در سال 1316 خورشیدی به کوشش حاج حسین آقا ملک بر آستان قدس رضوی وقف شده است. این واقف بزرگ همواره برآن بود بهترین و نفیس‌ترین کتاب‌ها و نسخه‌های خطی و آثار تاریخی ایران را از سراسر دنیا در این مجموعه گرد آورد».

وی افزود: «گنجینه ملک به ویژه پس از انقلاب اسلامی ایران روزبه‌روز بالنده‌تر شده و یکی از نمونه‌های بارز موقوفه‌های فعال آستان قدس رضوی به شمار می‌آید. حاج حسین آقا ملک این گنجینه را برای بهره‌گیری ساکنان ایران بدون محدودیت در ملیت وقف کرده است».

سروری مجد تصریح کرد: «افزون بر 100 هزار جلد کتاب چاپی، 19 هزار عنوان نسخه خطی، سه هزار و 500 کتاب چاپ سنگی، 100 هزار تمبر نادر و نفیس و 10 هزار سکه تاریخی و آثاری دیگر همچون خوش‌نویسی، نگارگری، قلمدان، تابلوی نقاشی و سندهای تاریخیِ وقف شده از سوی حاج حسین ملک در این مجموعه نگهداری می‌شود».

نام حاج حسین آقا ملک برای همیشه بر تارک ایران می‌درخشد

سیدصولت مرتضوی، مدیرعامل سازمان موقوفات آستان قدس رضوی در تهران نیز در ادامه با اشاره به این که این مجلس وزین، به زینت واقفان متدین و ولایت‌مدار مزین است، افزود: «رخدادهایی بسیار شیرین و بسیار تلخ گوناگون در جهان و ایران در سده اخیر روی داده است. دو رخداد مهم در سال‌های 1315 و 1316 خورشیدی در تاریخ ایران ثبت شده است؛ یکی، موقوفه‌خواری و دیگری، احیای فرهنگ وقف».

وی یادآور شد: «بخش اعظم موقوفات علی‌بن موسی‌الرضا علیه‌السلام در سال 1315 از سوی رضا خان از وقفیت خارج شد و به تاراج رفت. عمده این اماکن در ایران در پلاک اوین و پلاک 74 و دیگر رقبات با مساحتی بالغ بر سه هزار و 700 هکتار با فرمان همایونی به تاراج رفت. بخشی عمده از این املاک و موقوفات اما پس از انقلاب اسلامی به مجموعه آستان قدس رضوی بازگشت داده شد».

مرتضوی بیان داشت: «حاج حسین آقا ملک گرچه فرزند ملک‌التجار بود، ولی با تورقی در تاریخ ایران می‌بینیم هیچ نامی از ملک‌التجارها برجا نمانده اما گویی مشیت پروردگار بر این بوده است که نام این بزرگوار برای همیشه بر تارک ایران بدرخشد. اقدام وی در سال 1316 خورشیدی احیای سنت وقف را موجب شد. فیض روح‌القدسی سبب شد او کاری کارستان انجام دهد؛ هم احیای سنت وقف، هم کار خیر زیر سایه علی‌بن موسی‌الرضا علیه‌السلام».

مدیرعامل سازمان موقوفات آستان قدس رضوی در تهران افزود: «نام حاج حسین آقا ملک و دیگر واقفان و خیران در تاریخ ماندگار خواهد بود. خوشا به سعادت کسانی که صبغه الهی به اعمال‌شان می‌دهند. مدرسه‌سازان و کسانی که بیمارستان می‌سازند، کاری الهی می‌کنند. واقفانی که همه املاک خود را به ویژه به بارگاه علی‌بن موسی‌الرضا علیه‌السلام وقف کرده‌اند، کارشان ماندگار است زیرا رنگ و بوی الهی آن بیش‌تر می‌شود».

جاودانه کردن نیات و دارایی‌ها با وقف

صدیقه شریعتی‌فر، یکی از واقفان آستان قدس رضوی در استان تهران، در بخشی دیگر از این آیین گرامی‌داشت و تجلیل گفت: «عنایتی ویژه که به همه ما ایرانیان شده، تقرب به علی‌بن موسی‌الرضا علیه‌السلام است. از آثار عجیب وقف در آستان قدس رضوی آن است که واقف به صورت دایمی به امام رضا علیه‌السلام متصل می‌شود. واقف در این مسیر همه توان خود را می‌گذارد تا دیگران را هم از این شهد بهره‌مند کند».

وی افزود: «هنگامی که در مسیر بیع با اهل بیت علیهم‌السلام جای می‌گیریم، صحبت از یک پیوند دایمی است. از کودکی به همه ما انجام اعمال جاودانه را آموخته‌اند و حتی در دوره ایران باستان نیز تعبیر "هدیه ابدی" وجود داشته است. انسان می‌تواند اعمال، نیات و دارایی‌های خود را با سنت حسنه وقف جاودانه و ابدی کند».

وقف باید مردمی شود

پرویز سروری، رییس دفتر سرپرستی آستان قدس رضوی در استان تهران،‌ دیگر سخنران آیین تجلیل از واقفان بود. وی گفت: «انسان مومن و باهوش، به دنیا و امور دنیوی تعلق خاطر نخواهد داشت. مال و ثروت و مقام، هم خوب هم بد می‌تواند باشد. امیرالمومنین علیه‌السلام فرموده‌اند "از آدمی تعجب می‌کنم که می‌داند تنها می‌میرد و تنها حساب پس می‌دهد، ولی باز امید خود را به دنیا می بندد". انسان‌های زرنگ با صدقه جاریه خود را ماندگار می‌کنند».

وی افزود: «کتاب زندگی انسان با مرگ بسته می‌شود اما انسان مدبر، عمر خود را تطویل می‌دهد و تا زمانی که موقوفه او باقی است برای او حسنه محاسبه می‌شود و عمرِ باقی می‌یابد و از صدقات جاریه همواره منتفع می‌شود».

سروری یادآور شد: «ابزار کار خیر باید سهل‌الوصول شود تا مردم بیش‌تر به انجام آن راغب شوند. فرهنگ کار خیر باید نهادینه شود. امروز این بستر فراهم شده و بنا است این اقدامات توسعه یابد و فرهنگ‌سازی بیش‌تر انجام شود. کار در هر زمینه اگر به مردم واگذار شود، بهتر به سرانجام می‌رسد و ماندگار می‌شود. وقف هم باید مردمی شود تا هرکس به اندازه توانایی خود در اینکار بزرگ سهیم شود».

همایش وقف و آیین تجلیل از واقفان آستان قدس رضوی در استان تهران با اهدای لوح سپاس و هدایایی به 41 واقف سازمان موقوفات آستان قدس رضوی در تهران و کتابخانه و موزه ملی ملک و نیکوکاران و خیران دفتر سرپرستی آستان قدس رضوی در استان تهران پایان یافت.