«نصرالله حدادی» به بهانه آغاز جشنواره ماه هشتم در موقوفه آستان قدس رضوی/ در کتابخانه و موزه ملی ملک، پویایی جریان دارد

​کتابخانه و موزه ملی ملک از نگاه شما چه جایگاهی در عرصه فرهنگ و هنر ایرانی- اسلامی دارد؟اگر قرار باشد ارزش‌گذاری روی این مجموعه انجام شود، تنها ارزش معنوی آن قابل بیان است. مجموعه ملک، گنجینه‌ای است که در ایران دومی ندارد. خود حاج حسین آقا ملک هم فردی است که همه اموال خود را در زمان حیاتش وقف می‌کند و وقتی از دنیا می‌رود چیزی برای خود ندارد. در این‌باره هم کسی با او قابل مقایسه نیست. ما واقفان بزرگی در ایران داریم؛ چه، کسانی که در گذشته وقف‌های بسیاری داشته‌اند، چه کسانی که در قید حیات‌اند و کارهای بزرگی هم در این زمینه انجام می‌دهند. اما محدوده کاری که این بزرگان انجام داده‌اند بسیار متفاوت است با کاری که حاج حسین آقا ملک انجام داد. تنوعی که در موقوفات حاج حسین آقا ملک می‌بینیم در هیچ یک از دیگر وقف‌ها وجود ندارد؛ از اهدای زمین به فرهنگیان گرفته تا تمام اموال منقول و غیر منقولی که همه را بخشید و وقف کرد. برای همه این کارها نمی‌توان ارزش مالی تعیین کرد. کارهایی است که فقط از کسی همچون حاج حسین آقا ملک، فردی منحصربه‌فرد، وارسته و فرهیخته برمی‌آید. با این حال در شناخت این شخصیت غفلت‌های زیادی انجام شده است.

برگزاری نمایشگاه دایمی حاج حسین آقا ملک در بخشی از موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک تا چه اندازه می‌تواند به شناساندن شخصیت او به مخاطبان کمک کند؟ضعفی که در نسل کنونی وجود دارد این است که نسبت به افتخارات سرزمین خود اطلاعات زیادی ندارد. حتی دانشجوها هم چیزی از شخصیت این بزرگان نمی‌دانند. شما اگر همه دانشگاه تهران را زیر و رو کنید، احتمالا هیچ کس با حاج حسین آقا ملک آشنا نیست. این ضعف از دو سو نشات می‌گیرد؛ یکی اهالی رسانه که به این بزرگان نمی‌پردازند و دیگری کاهلی نسل کنونی که خود دلایل گوناگونی دارد. این بخش از موزه ملک کمک می‌کند تا مردم با چهره و شخصیت و حتی موقوفات حاج حسین آقا ملک آشنا شوند. حاج حسین آقا ملک اخلاق خاص خود را داشت. من فکر می‌کنم ما یک مقدار به شخصیت او ظلم کرده‌ایم. هیچ تلاشی برای شناساندن او انجام نمی‌دهیم. من مستندهایی در زمینه زندگی این واقف بزرگ ساختم اما صدا و سیما حتی حاضر نشد یک بار یکی از آن‌ها را نمایش دهد. این چیزها است که می‌گویم کم لطفی می‌کنیم.
با شناختی که از شخصیت حاج حسین آقا ملک دارید، دلیل علاقه او به جمع‌آوری مجموعه‌های مختلف از جمله تمبر و سکه و نسخه‌های خطی را در چه می‌بینید؟حاج حسین آقا ملک معتقد بوده که این آثار و اشیا باید برای نسل‌های آینده نگهداشته شود. او این موضوع را به صراحت و بارها مطرح می‌کند. او به خوبی از ارزش آثار و اشیایی که می‌خریده اطلاع داشته و همچنین اهمیت نگهداری از این آثار را هم به درستی درک می‌کرده است. چه بسا اگر این اشیا و آثار توسط او خریداری نمی‌شد تاکنون اثری از آن‌ها باقی نمانده بود. همانطور که در موزه‌های کشور، انبوهی از این اموال تاریخی و میراث فرهنگی به سرعت در حال از بین رفتن‌اند.
به نظر می‌رسد شرایطی هم که حاج حسین آقا ملک در وقف‌نامه برای نگهداری از این مجموعه موسسه و کتابخانه ملی ملک یادآور شده کرده و نیز نگاهی که آستان قدس رضوی به عنوان متولی و نگاهدارنده این گنجینه در توسعه و گسترش آن دارد، یکی از دلایل حیات و پویایی این موزه است؛آن هم در دوره‌ای که زمان در موزه‌ها از حرکت ایستاده و زندگی در این اماکن جریانی ندارد.فرقی که موزه و کتابخانه ملک با دیگر موزه‌ها دارد، این است که دیگر موزه‌ها، مجموعه‌هایی دولتی‌اند و افکار دولتی در آن‌ها حاکم است. در مجموعه ملک نسبت به کارها و برنامه‌ها مسوولانه‌تر نگاه و فکر می‌شود. دیگر موزه‌ها محله برو و بیا است و مدیریت درستی در آن‌ها حاکم نیست. مجموعه ملک در طول سال برنامه‌های مختلفی برگزار می‌کند و به بهانه‌های مختلف پای مردم را به این موزه باز می‌کند. در این مجموعه همه چیز زنده و پویا است و حیات در آن جریان دارد. دقیقا بخشی از این پویایی و زندگی، به دلیل وقف‌نامه شگفت‌انگیز و جامع حاج حسین آقا ملک و بخشی دیگر برگرفته از نگاه مدرنی است که آستان قدس رضوی و متولیان آن نسبت به توسعه و پیشرفت این موقوفه بزرگ و ارزشمند به ویژه در سال‌های اخیر داشته است.