بدون نیاز به مراجعه به کتابخانه و موزه ملی ملک، خدمات پژوهشی بگیرید
کتابخانه و موزه ملی ملک، از زمان آغاز همه‌گیری بیماری کرونا در جهان و ایران که توقف یا تعطیلی مجموعه‌ای از خدمات و فعالیت‌های اجتماعی را در زمینه‌های گوناگون در پی آورد، هم‌زمان با ارایه خدمات غیر حضوری و مجازی به پژوهشگران و گردشگران، با بهره‌گیری از این فرصت، مجموعه‌ای از کوشش‌ها را در زمینه مستندنگاری آثار تاریخی- فرهنگی به انجام رساند. این گنجینه بزرگ اکنون آمادگی دارد هرگونه خدمات غیر حضوری به پژوهشگران را برپایه این گنجینه مجازی ارایه دهد.
بزرگ‌ترین موقوفه فرهنگی ایران چگونه خدمات مجازی و غیر حضوری فرهنگی- تاریخی را گسترش داد
بدون نیاز به مراجعه به کتابخانه و موزه ملی ملک، خدمات پژوهشی بگیرید
کتابخانه و موزه ملی ملک، از زمان آغاز همه‌گیری بیماری کرونا در جهان و ایران که توقف یا تعطیلی مجموعه‌ای از خدمات و فعالیت‌های اجتماعی را در زمینه‌های گوناگون در پی آورد، هم‌زمان با ارایه خدمات غیر حضوری و مجازی به پژوهشگران و گردشگران، با بهره‌گیری از این فرصت، مجموعه‌ای از کوشش‌ها را در زمینه مستندنگاری آثار تاریخی- فرهنگی به انجام رساند. این گنجینه بزرگ اکنون آمادگی دارد هرگونه خدمات غیر حضوری به پژوهشگران را برپایه این گنجینه مجازی ارایه دهد.
به گزارش روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، این گنجینه بزرگ برپایه کوشش‌های کارشناسی و تخصصی در زمینه مستندنگاری و دیجیتال‌سازی گنجینه نسخه‌های خطی و آثار و اسناد تاریخی که از گذشته آغاز شده و در دوره توقف خدمات‌رسانی حضور در پی گسترش بیماری کرونا تکامل یافته است، اکنون آمادگی دارد هرگونه خدمات غیر حضوری به پژوهشگران را برپایه این گنجینه مجازی ارایه دهد. پژوهشگران همچنین می‌توانند به شیوه غیر حضوری و مجازی، بدون نیاز به مراجعه حضوری، از داده‌های دیجیتال یک گنجینه بزرگ در گستره فرهنگ و تمدن بهره بگیرند.
محسن حق‌گو مسوول بخش مستندنگاری اداره اطلاعات فرهنگی و حفاظت فنی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در این‌باره می‌گوید: «طبقه‌بندی، کدگذاری و ثبت اموالیِ آثار برپایه استانداردهای جهانی، طراحی و تکمیل فرم‌های استاندارد شناسنامه‌ای و تشکیل پرونده آثار، عکاسی و مستندنگاری تصویری آثار موزه‌ای با بالاترین کیفیت و استاندارد و دیجیتال‌سازی آثار کتابخانه‌ای با کیفیت و سرعت بالا در این بخش انجام می‌شود».
او می‌افزاید: «اولویت اصلی کتابخانه و موزه ملی ملک در زمینه مستندنگاری، ثبت و ضبط اموالی، کارشناسی و برخط‌کردن همه آثار، امکان دسترسی همگان به آن‌ها، بازنگری اطلاعات برای اطمینان از درستی آن‌ها و جست‌وجوپذیری اطلاعات آثار برپایه ارتباط دقیق و منطقی میان داده‌ها برپایه کلیدواژه‌ها است».
حق‌گو با اشاره به اهمیت تهیه فایل‌های دیجیتال و پشتیبان از آثار در راستای حفظ اطلاعات آن‌ها و کاهش نیاز به پرونده‌های کاغذی یادآور می‌شود: «هر اثر که وارد گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک می‌شود، مراحل ثبت اولیه اثر به منزله پذیرش آن، مستندنگاری تصویری اثر با انجام عکاسی از آن (ثبت وضعیت اثر در زمان ورود به موقوفه) و کارشناسی اثر را می‌گذراند تا سرانجام شناسنامه آن به عنوان یکی از آثار موقوفه تکمیل شود. داده‌های حاصل از مرحله ثبت و مستندسازی هر اثر هم با هدف تشکیل پرونده دیجیتالی برای آن شیء در بانک اطلاعاتی موسسه وارد می‌شود. با توجه به امکان جست‌وجو مخاطبان در میان این پرونده‌های دیجیتال، نظارت عمومی بر روی گنجینه متنوع ملک افزایش یافته است».
تعامل با متخصصان و پژوهشگران
مسوول بخش مستندنگاری موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک می‌گوید: «این موسسه در راستای مستندنگاری تصویری آثار، منابع ارزشمند کتابخانه‌ای خود شامل نسخه‌های خطی، کتاب‌های چاپ سنگی و سربی، نشریات و اسناد تاریخی را اسکن و از اشیای موزه‌ای عکاسی می‌کند. البته از آثار نفیس کتابخانه که قرار است در قالب چاپ فاکسیمیله منتشر شود، عکاسی هم می‌شود. کتاب‌های چاپی قدیمی هم به صورت محدود با توجه به نیاز و درخواست پژوهشگران اسکن شده است».
او می‌افزاید: «کتابخانه و موزه ملی ملک با استفاده از شیوه‌نامه‌ها و استانداردهای موزه‌ای، به ویژه استاندارد اسپکتروم (spectrum) فرآیند مستندنگاری خود را انجام می‌دهد. همچنین در انجام فعالیت‌های مطالعاتی و تکمیلی آثار به صورت موردی از شیوه‌های پیشرفته‌ای همچون تصویربرداری از آثار به شیوه‌های مادون قرمز و ماوراء بنفش بهره می‌گیرد».
حق‌گو می‌گوید: «افزون بر تعامل با متخصصان این حوزه، همکاری‌هایی خوبی نیز با پژوهشگران و دانشجویان داریم. به طور مثال، دو پایان‌نامه به گونه مستقیم در حوزه مستندنگاری، با همکاری موسسه تدوین شده است. همچنین بسیاری از محققان در فعالیت‌های پژوهشی متنوع خود بر روی آثار گنجینه ملک از دستاوردهای داده‌های گردآوری‌شده این بخش استفاده می‌کنند».
نقش مستندنگاری در دوران کرونا
مسوول بخش مستندنگاری موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک یادآور می‌شود: «با انجام مراحل مستندنگاری تصویری با رعایت اصول و تمهیدات حفاظتی و تهیه اطلاعات دیجیتال آثار، داده‌های دیجیتال قابل انتشار از آثار گنجینه با هدف ارتقای خدمات غیر حضوری و مجازی به مخاطبان کتابخانه و موزه ملی ملک در دوران گسترش بیماری کرونا در این بخش آماده شد، تا در قالب‌های جذاب بازآرایی و در بسترهای مجازی منتشر شود».
حق‌گو همچنین درباره اقدامات انجام‌شده در حوزه مستندنگاری و ساماندهی آثار گنجینه ملک در یک سال گذشته می‌گوید: «کارشناسی 680 عنوان سکه، سند و تمبر، انتقال اطلاعات کارشناسی پنج هزار و 200 عنوان اثر به شناسنامه‌های استاندارد، کنترل و تکمیل اطلاعات 600 عنوان سند و نسخه خطی در پایگاه‌های برخط موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک (سیمرغ و بانک اطلاعات آثار)، بارگذاری هزار و 200 عنوان تصویر (بیش از 12 هزار و 500 صفحه) از اسناد و نسخه‌های خطی در بانک اطلاعات و سایت موسسه، ساماندهی فیزیکی و تکمیل اطلاعات بیش از 30 هزار قطعه تمبر (3200 عنوان) در بانک اطلاعات و سایت موسسه، ورود و تکمیل اطلاعات و تصویرهای 970 قطعه سکه در بانک اطلاعات و سایت موسسه، مستندنگاری تصویری آثار (عکاسی و اسکن) در قالب چهار هزار و 500 فریم، کنترل و آماده‌سازی 51 هزار صفحه از تصویرهای آرشیو نشریات برای دسترس‌پذیری مخاطبان و همچنین تصحیح و به‌روزرسانی اطلاعات 850 عنوان اثر موزه‌ای در دفاتر ثبتی، در دوران گسترش بیماری کرونا تا پایان سال 1399 خورشیدی در بخش مستندنگاری این موسسه انجام شد».
او می‌افزاید: «اکنون همه اسنادی که در گنجینه ملک نگهداری می‌شود، اسکن، کارشناسی و در بانک اطلاعات مؤسسه بارگذاری شده و در دسترس همگان جای دارد».
حق‌گو با بیان این که اکنون داده‌ها و تصویرهای آثار گنجینه ملک در 20 مجموعه گوناگون موضوعی در بانک اطلاعاتی مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک جای گرفته است، خاطرنشان می‌کند: «دوستداران فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی برای دسترسی به این اطلاعات می‌توانند به سایت موسسه به نشانی «malekmuseum.org» مراجعه کنند».