برآن‌ایم حوزه‌های تازه پژوهشی در گستره فرهنگ و تمدن اسلامی- ایرانی کشف کنیم
گنجینهای متنوع از نسخه‌های خطی و آثار گوناگون تاریخی در کتابخانه و موزه ملی ملک نگهداری می‌شود. این اشیای نفیس موزه‌ای و منابع منحصربه‌فرد کتابخانه‌ای در گذر زمان از دهه‌های گذشته تا امروز همواره مورد توجه دوستداران فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی به ویژه پژوهشگران و اندیشمندان بوده است. کتابخانه و موزه ملی ملک برپایه این گنجینه، برنامه‌های گوناگون پژوهشی به اجرا گذاشته است. کوشش‌های پژوهشی این موقوفه فرهنگی آستان قدس رضوی در تهران در یک سال گذشته با امضای تفاهمنامههای گوناگون همکاری با پاره‌ای مرکزهای فرهنگی، علمی و پژوهشی به ویژه دانشگاهی به گستره‌ای تازه وارد شده است.
مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک با اشاره به همکاری با نهادهای علمی، پژوهشی و دانشگاهی کشور:
برآن‌ایم حوزه‌های تازه پژوهشی در گستره فرهنگ و تمدن اسلامی- ایرانی کشف کنیم
گنجینهای متنوع از نسخه‌های خطی و آثار گوناگون تاریخی در کتابخانه و موزه ملی ملک نگهداری می‌شود. این اشیای نفیس موزه‌ای و منابع منحصربه‌فرد کتابخانه‌ای در گذر زمان از دهه‌های گذشته تا امروز همواره مورد توجه دوستداران فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی به ویژه پژوهشگران و اندیشمندان بوده است. کتابخانه و موزه ملی ملک برپایه این گنجینه، برنامه‌های گوناگون پژوهشی به اجرا گذاشته است. کوشش‌های پژوهشی این موقوفه فرهنگی آستان قدس رضوی در تهران در یک سال گذشته با امضای تفاهمنامههای گوناگون همکاری با پاره‌ای مرکزهای فرهنگی، علمی و پژوهشی به ویژه دانشگاهی به گستره‌ای تازه وارد شده است.
به گزارش روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، این تفاهم‌نامه‌ها که با تمرکز بر اجرای برنامه‌های مشخص، همچنین فراهم‌آوری زمینه‌های مشترک کاری تدوین و امضا شده‌اند، بستری مناسب برای اجرای برنامه‌های پژوهش‌محور و ارایه خدمات گسترده به پژوهشگران و اندیشمندان فراهم می‌آورند.
انعقاد تفاهم‌نامه همکاری
دکتر غلامرضا خواجه‌سروی مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک درباره رویکردهای تازه پژوهشی کتابخانه و موزه ملی ملک می‌گوید: «این موقوفه با توجه به گنجینهای که در حوزه نسخه‌های خطی، کتاب‌های چاپ سنگی و سربی، مطبوعات تاریخی، حتی کتاب‌های چاپی قدیمی در گستره فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی دارد، می‌کوشد با نگاهی نو پیوندهای خود را با مرکزهای علمی و پژوهشی به ویژه دانشگاهی گسترش دهد. از این‌رو تفاهمنامههای همکاری‌های علمی و فرهنگی با تمرکز بر برنامه‌های مشخص با برخی نهادهای فرهنگی، علمی و پژوهشی کشور امضا کرده است. این پیوندها با هدف معرفی مجموعه گنجینه ملک به این نهادها و مرکزها و پژوهشگران، دانشجویان و دانش‌پژوهان آن‌ها، دعوت از آنان برای بهره‌مندی از خدمات پژوهشی این گنجینه و تدوین آثاری همچون مقاله، کتاب و طرح پژوهشی برپا شده است».
مجمع کتابخانه‌های تخصصی استان قم (مکتا)، دانشگاه میبد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز نشر دانشگاهی، پژوهشکده حج و زیارت، انجمن دمانس و آلزایمر ایران، سازمان بهزیستی کشور، مجموعه فرهنگی- تاریخی تخت فولاد اصفهان، مرکز علمی- کاربردی کاراد و معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری اصفهان از جمله نهادهای فرهنگ و پژوهشی کشور به شمار می‌آیند که موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک با امضای تفاهم‌نامه با آن‌ها در دو سال گذشته این هدف‌ها را پی می‌گیرد.
مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک درباره اینگونه همکاری‌ها یادآور می‌شود «انعقاد این تفاهم‌نامه‌ها، اجرای برنامه‌های مشترک همچون نشست‌های علمی و پژوهشی، جلسات هم‌اندیشی، تورهای ویژه پژوهش‌محور بازدید، دوره‌های آموزشی و افزایش میزان مراجعه محققان این نهادها و مرکزهای علمی، پژوهشی و دانشگاهی به کتابخانه و موزه ملی ملک و انجام چندین طرح پژوهشی، همچنین پایان‌نامه‌های دانشجویی در پی داشته است».
کارگاه آموزشی «تربیت راهنمای گردشگری با رویکرد موزه‌گردی»، یکی از برنامه‌های علمی و پژوهشی به شمار می‌آید که برپایه تفاهم‌نامه با دانشگاه پیام نور استان تهران در قالب یک بسته مهارتی ویژه دانشجویان و دانش‌آموختگان رشته‌های تاریخ، جغرافیا و مدیریت جهانگردی در پاییز 1398 خورشیدی در کتابخانه و موزه ملی ملک برپا شد.
دکتر غلامرضا خواجه‌سروی درباره با اشاره به این که تفاهمنامههای یادشده بازه‌های زمانی یک تا سه سال را دربرمی‌گیرند، می‌افزاید: «امیدواریم بتوانیم با نهادها و مرکزهای تازه علمی و فرهنگی نیز سندهای تفاهم‌نامه‌ای برای اجرای برنامه‌های پژوهش‌محور و ارایه تسهیلات به پژوهشگران امضا کنیم، همچنین با همکاری نهادهای کنونی برنامه‌های مشترک را پیش برده، پیوندهای علمی خود را گسترش داده و حوزه‌هایی تازه در زمینه فعالیت‌های علمی و پژوهشی کشف کنیم».
بهره‌گیری از ظرفیت نفایس خطی
برگزاری نشست پژوهشی «چگونگی شکل‌گیری موزه و جایگاه موزه‌داران در فرانسه»، نشست علمی «بررسی آثار و احوال علی‌قلی خویی» و نشست پژوهشی نقد و بررسی کتاب «نامه‌هایی به ناصرالدین شاه» از جمله برنامه‌های پژوهشی این موقوفه در سال 1398 به شمار می‌آید. مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک درباره اینگونه نشست‌ها می‌گوید: «کتابخانه و موزه ملی ملک در کنار اجرای چنین فعالیت‌های پژوهشی با همکاری استادان، اندیشمندان و پژوهشگران برجسته کشور، فعالیت‌های گوناگون پژوهشی در دوره‌های گوناگون برای معرفی گسترده‌تر منابع گنجینه با کوشش کارشناسان این موقوفه انجام می‌دهد که دستاورد این کوشش‌ها راه‌اندازی تالارهای جدید موزه‌ای و نمایشگاه‌های گوناگون را در پی داشته است. تالار «علوم در ایران اسلامی» از جمله این دستاوردها به شمار می‌آید که گوشه‌ای از دستاوردهای علمی دانشمندان ایرانی مسلمان در تاریخ را برپایه نسخه‌های خطی این گنجینه را می‌نمایاند. موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک با گشایش این تالار در پاییز 1397 خورشیدی بستری فراهم آورده است تا نهادها و مرکزهای دانشگاهی و پژوهشی و محققان آن‌ها با نمونه‌‌هایی از توانمندی‌های پژوهشی گنجینه خطی این موقوفه آشنا شوند. کارشناسان این موقوفه همچنین با طراحی تورهای تخصصی پژوهش‌محور برای بازدید متخصصان از تالار علوم در ایران اسلامی توانسته‌اند تصویری گویا از مجموعه نفایس نسخه‌های خطی کتابخانه و موزه ملی ملک است، به مخاطبان ارایه دهند».
ارایه خدمات به محققان
انجام طرح‌های تحقیقاتی و انتشار مقاله‌ها برپایه منابع موزه‌ای و کتابخانه‌ای این موسسه و ارجاع به نام موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در بخش منابع این مقاله‌ها و طرح‌ها می‌تواند به شناسایی گسترده‌تر این موقوفه به جامعه عمومی و تخصصی کشور یاری رساند و زمینه‌ساز مراجعه دیگر محققان و دانشجویان به گنجینه این موقوفه شود. مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در این‌باره می‌گوید: «این گنجینه اکنون افزون بر مراجعان حضوری، هر هفته چندین درخواست دریافت تصویر نسخه‌های خطی و آثار موزه‌ای برای انجام طرح‌های دانشگاهی و پژوهشی از ایران و کشورهای دیگر دارد که به شیوه مجازی و غیر حضوری با ارایه معرفی‌نامه مراکز دانشگاهی یا بیان پیشینه پژوهشی و جایگاه علمی خود می‌توانند از این تصویرها پس از انجام مراحل کوتاه اداری برپایه مقررات با کم‌ترین هزینه بهره‌مند شوند. اینگونه درخواست‌ها در شورای پژوهش موسسه مطرح و پس از پذیرش، تصویرهای آثار گنجینه برای پژوهشگران فرستاده می‌شود. این فرآیند نقشی اثرگذار در انتشار آثار گنجینه ملک، همچنین تولید علم و گسترش دانش در کشور دارد».
تجلیل از پژوهشگران فرهنگ‌دوست
گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک، بر پایه نیک‌اندیشی حاج حسین آقا ملک و دیگر واقفان و اهداکنندگان آثار هنری و تاریخی گردآوری و زمینه‌ساز فعالیت‌های پژوهشی بر این مواریث فرهنگی کشور شده است. مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک می‌گوید: «این موسسه در قالب برنامه دیدار با معاریف و مشاهیر علمی و فرهنگی، از کسانی تجلیل می‌کند که کوشش‌های برجسته و شاخص در گستره فرهنگ و تمدن ایران اسلامی انجام داده یا از گذشته‌های دور با این مجموعه همکاری داشته‌اند. پاره‌ای از این چهره‌های علمی و پژوهشی، مجموعه‌های شخصی خود را نیز به این موقوفه اهدا یا وقف کرده‌اند. این دیدارها زمینه‌ای مناسب برای معرفی واقفان آثار، شناساندن رویکرد مناسب کتابخانه و موزه ملی ملک نسبت به نگهداری از گنجینه‌های تاریخی، ترغیب مجموعه‌داران و صاحبان گنجینه‌های شخصی و خانوادگی به اهدای این آثار و ماندگاری نام آنان در کنار فرهنگ‌دوستانی همچون بانو عزت‌ملک ملک دختر حاج حسین آقا می‌شود که دنباله‌روی راه پدرش بوده است».