قالیبافی قاجار

​قالیبافی دورة قاجار گرچه در ادا­مة الگوها و سنت‌های محکم پیشین بود لیکن براثر شرایط و مقتضیات زمان دچار تحولات و تغییراتی شد. طرح و نقش قالی‌های این دوره در مقایسه با طرح‌های فاخر و درباری دورة صفوی اغلب ساده، محلی و بدون پیچیدگی بود و نقوش بکار رفته در آن‌ها به استثنای طرح‌های تصویری بیشتر گیاهی و حیوانی بودند و گرایش به واقع‌گرایی و طبیعت پردازی در ترسیم آن‌ها به چشم می‌خورد. از عمدة نقوش دستبافت‌های این دوره طرح لچک ترنج، محرابی، ترنجی، افشان، تلفیقی، درختی و تصویری است؛ گرچه رواج طرح‌های واگیره‌ای چون بندی، قابی، و محرمات نیز به قالی‌های این دوره اختصاص دارد.

رنگ‌های قالی در این دوره به واسطه شرایط فرهنگی‌، اجتماعی و هنری و طرح‌ها و نقوش آن‌ها علاوه بر ادامه صنعت‌های پیشین تحولاتی یافت. استفاده از رنگ‌های گیاهی کاهش یافت و اغلب از رنگ‌های شیمیایی(جوهری) وارداتی و یا ترکیبی از این دو استفاده می‌شد. گرایش به منظره‌پردازی و طبیعت، بکارگیری نقوش گل‌فرنگ، بته‌ای و ماهی‌ درهم و از همه مهم‌تر بافت دستبافت‌های تصویری که تا پیش از این در قالی‌ها تقریباً بی‌سابقه بود، از ویژگی‌های مهم قالی‌های دوره قاجار و انقلابی در صنعت قالیبافی این عصر است.

یکه‌تازی صنعت فرش‌بافی در دورة مورد بحث و توجه سرمایه‌گذاران خارجی به تولید و تجارت فرش، صنعت قالی را به یکی از مهمترین صنایع ایران تبدیل کرد، بطوری‌که بخش بزرگی از بازار بین المللی فرش در دورة قاجار را بخود اختصاص داد.

                                                                                                                        مرضیه مرتضوی قصاب‌سرایی