نمایش نقاشی نفیس «فرخ‌ خان غفاری» در وب‌سایت کتابخانه و موزه ملی ملک

​با پایان‌یافتن مرمت تابلوی منحصربه‌فرد منسوب به صنیع‌الملک، نقاش بنام قاجاری انجام گرفت

نمایش نقاشی نفیس «فرخ‌ خان غفاری» در وب‌سایت کتابخانه و موزه ملی ملک

با پایان‌یافتن فرآیند مستندنگاری و مرمت تابلوی نفیس نقاشی رنگ و روغن دوره قاجار با موضوع «فرخ‌ خان غفاری»، منسوب به صنیع‌الملک از نقاشان پرآوازه تاریخ معاصر ایران، تصویر و آگاهی‌های تاریخی- هنری این اثر برجسته 150 ساله در وب‌سایت کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش درآمد.

به گزارش روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، این تابلوی ارزشمند یکی از آثار اهدایی بانو هایده غفاری به بزرگ‌ترین موقوفه فرهنگی ایران به شمار می‌آید که در سال 1393 خورشیدی به نخستین موزه وقفی- خصوصی ایران اهدا شده است. این تابلوی نقاشی در اندازه‌های 2 متر و 20 سانتی‌متر (درازا) در یک متر و 60 سانتی‌متر (پهنا) کشیده شده است.

سفیر فوق‌العاده قاجار در دربار ناپلئون سوم

میرزا فرخ خان غفاری، نام‌بُردار به امین‌الدوله و سپس امین‌الملک، پسر میرزا محمدمهدی غفاری کاشی، از رجال پرآوازه حکومتی در نیمه نخست حکم‌رانی دودمان قاجار بر ایران به شمار می‌آید. وی در جوانی به دربار فتحعلی‌ شاه وارد شد و در سال ۱۲۳۹ قمری به رتبه سرهنگی رسید. او سپس در جایگاه صندوق‌داری در دربار محمدشاه قاجار، سپس حکم‌رانی اصفهان، گیلان و کاشان در دوره‌های گوناگون به حضور خود در منصب‌های دولتی ادامه داد. فرخ خان غفاری اما در دوره ناصرالدین شاه، به برهه‌ای تازه از حضور سیاسی خود وارد شد. وی که لقب امین‌الملک را در سال 1272 قمری از شاه گرفته بود، برای امضای معاهده پاریس به عنوان سفیر فوق‌العاده به دربار ناپلئون سوم رفت و سه سال بعد به ایران بازگشت. وی پس از بازگشت، مدتی وزیر دربار ناصری بود و زمانی نیز به حکومت خوانسار و نطنز رسید.

باززنده‌سازی یک تابلوی ارزشمند تاریخی

کارشناسان مرمت و مستندنگاری این گنجینه در یک برهه زمانی یک ساله همه مرحله‌های مرمت و مستندنگاری این اثر را انجام داده‌اند. پاک‌سازی و تمیزکاری، استحکام‌بخشی و بازسازی رنگی، با هدف نمایش و نگهداری اثر در شرایط بهینه، بخشی مهم از فعالیت‌های کارشناسی در این فرآیند بوده و دو اصل حفاظتی- مرمتیِ «باززنده‌سازی اثر» و «نگهداری از تاریخِ گذشته بر آن» در همه مرحله‌های کار در نظر گرفته شده است. عکاسی مادون قرمز از این تابلوی نفیس نقاشی با هدف جست‌وجوی رقم احتمالی هنرمند، تشخیص بخش‌های افزوده یا تغییرهای متاخر در اثرو همچنین با کاربردهای آسیب‌شناسی، بخشی دیگر از فعالیت‌های حفاظتی، مرمتی و مستندنگاری بر آن بوده است. در مرحله‌های استحکام‌بخشی و موزون‌سازی نیز افزون بر رعایت اصل یکسانیِ مواد بهره‌گرفته‌شده جدید با مواد قدیم، در طرح نقاشی هیچگونه دخل و تصرف صورت نگرفته، همه مرحله‌های پروژه مرمت این اثر با مطالعه کامل بر مواد و شیوه‌های مورد استفاده در هر بخش انجام شده است. عکاسی صنعتی از تابلوی نقاشی «فرخ‌ خان امین‌‌الدوله غفاری»، منسوب به صنیع‌الملک، پس از پایان فرآیند مرمت در آتلیه عکاسی صنعتی کتابخانه و موزه ملی ملک انجام شده و اکنون تصویر همراه با اطلاعات و مستندات تاریخی اثر در بانک اطلاعات اشیای موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک به ثبت رسیده است. دوستداران حوزه فرهنگ و هنر ایرانی- اسلامی، اکنون تصویرها و آگاهی‌های تاریخی- هنری را در وب‌سایت این گنجینه به نشانی malekmuseum.org (بخش «مجموعه‌ها» ذیل مجموعه «نقاشی و طراحی») می‌توانند به تماشا بنشینند. جز این اثر فاخر، یک نگاره سیاه‌قلم و یک قطعه عکس تاریخی دیگر از فرخ خان غفاری در کتابخانه و موزه ملی ملک وجود دارد.

حاج حسین آقا ملک، بازرگان و زمین‌دار بزرگ تاریخ معاصر ایران کتابخانه و موزه ملی ملک را بنیان گذارده و به سال 1316 خورشیدی بر آستان قدس رضوی وقف کرده است. گروهی از مجموعه‌داران و صاحبان آثار تاریخی- فرهنگی هر ساله با آگاهی از شیوه‌های نگهداری و مجموعه‌سازی در این گنجینه، آثار و اشیای شخصی و خانوادگی خود را به این موقوفه اهدا می‌کنند.