فرد

​در اصطلاح دیوانی ورقه‌ای به اندازه نصف قطع خشتی و گاهی هم باریک‌تر که منشیان و مستوفیان دیوان، سواد فرمان‌ها و احکام و خرج دولت و ایالات و ولایات را بر روی آن‌ها نوشته و آن‌ها را روی‌هم دسته می‌کردند، فرد و فرد حساب و جمع آن‌ها را افراد محاسبات می‌گفتند. در اصل مجموع فرمان‌ها و احکام یک سال را بین دو تخته چوبی بسته در کناری نگهداری می‌کردند. این نوع سند (فرد) در طول تاریخ اسلامی متداول بوده است.[۱]


[۱]-قائم‌مقامی، جهانگیر، مقدمه‌ای بر شناخت اسناد تاریخی، تهران، انجمن آثار ملی، ۱۳۵۰.

نظر شما: