صورت فلکی

​انسان­ها، هزاران سال پیش از شناسایی کرۀ خاکی خود، آسمان را می ­شناخته ­اند و بجای این­که نقشه­ای از زمین رسم کنند، طرح آسمان را می­ کشیده­ اند. زیرا هرگاه در زیر آسمان، شب­های بدون مهتاب به درازا می­ کشید، به ­راحتی پهنۀ گستردۀ کبودی را بر فراز سر خود می ­یافتند که غرق در ستاره بود. اشکالی که تجمّع ستارگان در ناحیه ­ای از آسمان با یکدیگر می­ ساختند، تصاویر گوناگونی را به اذهان القاء می­ کردند و منشأ نامگذاری آنها و خلق اسطوره ­های جذّابی می ­شدند. این تصاویر که از کشیدن خطوطی فرضی از ستاره­ای به ستارۀ دیگر پدید می­ آمدند، ستارگان را در مجموعه ­هایی با نام «صورت فلکی» (Constellation) دسته ­بندی کرد. این اصطلاح، مأخوذ از دو واژۀ لاتینی Con به ­معنی «باهم» و Stella به ­معنی «ستاره» است و به­ عبارتی ساده ­تر، صورت فلکی را می ­توان چنین تعریف کرد: «ستارگانی که به گروه ­های فرضی و خیالی تقسیم ­بندی شده ­اند تا به آسانی مورد شناسایی و مراجعه قرار بگیرند». از نظر تاریخی و به­طور مشخّص، «سومریان» (2500-3000ق.م.)، نخستین قومی بودند که ستارگان را در واحدهایی به ­نام «صورت فلکی» گروه ­بندی کرده و به داستان­ سرایی و افسانه ­پردازی در مورد آنها پرداخته ­اند. پس از آنان نیز «بابِلیان»، «چینیان»، «مصریان»، «کلدانیان»، «ایرانیان» و «یونانیان» به ­نوبۀ خود بر غنای این مجموعه افزودند. اوّلین ثبت قابل اعتماد صور فلکی، یادگاری از «بطلمیوس کلودیوس» (Ptolemaios Klodios) (ف.: 167م.) ـ اخترشناس و جغرافی­دان یونانی ـ است. وی 48 صورت فلکی را در فهرستی ثبت کرد که پس از او نیز اخترشناسان به تکمیل این فهرست پرداخته و امروزه تعداد 88 صورت فلکی شناسایی و نامگذاری شده است.