جاثی علی رکبتیه

جاثی علی رَکبَتَیه به روایت فصول­ الطّبری ـ «در بیان صورت الجاثی علی رکبتیه که او را راقص نیز گویند. صورت مردی تخیّل نموده ­اند، سرش سمت مشرق مایل به جنوب، دو دست باز کرده، دست راست او کشیده به سمت مشرق و جنوب کوکب فکّه و دست چپ او کشیده تا نزدیک کوکب نسر واقع در سمت جنوب مایل به مغرب نسر واقع، پای چپ را از زانو دوتا کرده، آخر پایش در جنوب رأس ­التنّین و پای راست به سمت عقب کشیده مانند رقّاص که یک ­پا را دوتا می­ کند و پای دیگر را عقب می ­کشد به جهت رقصیدن تا طرف عصای صیّاح که دو پای او به سمت شمال و مغرب می­ باشد و میان کوکب واقع در سر و دو کوکب واقع در دو شانۀ این صورت قدری دوری دارد و کوکب سر آن، ستاره­ ای روشن است از اصغر قدر ثالث در سمت مغربی رأس الحوّا به دوری سه ذرع بیشترک که این ستاره گویا مرزم رأس­ الحوّا است مثل مرزم شعری و رأس ­الحوّا بزرگ­تر از اوست، چه از اعظم قدر ثالث است...» (فصول الطّبری)

تصویر صورت فلکی جاثی علی رکبتیه از نسخه خطی صورالکواکب عبدالرحمان صوفی#نجوم

تصویر صورت فلکی جاثی علی رکبتیه از نسخه خطی صورالکواکب عبدالرحمان صوفی

جاثی علی رَکبَتَیه به روایت اساطیر ـ «هرکول» (Hercules)، پهلوان افسانه­ ای یونان باستان بود و روزی به هنگام غلبۀ خشم بر وی، «مِگارا» (Megara)، همسر «اُریستِئوس» (Eurystheus) را کشت و به جُرم آن به انجام «دوازده ­خوان» محکوم شد که داستان­ های زندگی او را در بر می­ گیرد. با این حال، بر خلاف قدرت افسانه­ ای­ اش در روی زمین، در آسمان، صورت فلکی چندان برجسته­ ای نیست.

جاثی علی رَکبَتَیه به روایت منجّمین ـ در شرایط مناسب، 80 ستارۀ آن با چشم غیرمسلّح دیده می­ شوند. این صورت فلکی، از دو جنبه شایان توجّه است: اولاً، این صورت، دربرگیرندۀ یکی از زیباترین خوشه­ های کروی آسمان است. خوشۀ کروی M13، در شب­ های صاف بی ­مهتاب، به­ سختی چون ستارۀ محوی از قدر پنجم به چشم غیرمسلّح می­ آید. بیش از 50،000ستاره از ستارگان این خوشه به اندازۀ کافی روشن هستند که با تلسکوپ مشاهده شوند. ستارگانی که نزدیک به مرکز خوشه­ اند، به­ قدری مجتمع­ اند که آنها را جدا از یکدیگر نمی­ توان شمارش کرد. تعداد ستارگان این خوشه، بالغ بر 500،000 برآورد شده است. فاصلۀ این خوشه تا زمین، 34،000سال نوری است. ثانیاً، این صورت فلکی در ناحیه ­ای از آسمان واقع شده است که خورشید به سمت آن در حرکت است. منظومۀ شمسی (خورشید، زمین و دیگر سیّارات) به صورت یک واحد، با سرعت 20 کیلومتر در ثانیه به آن ناحیه نزدیک می­ شوند. از دیگر اجرام آن عبارتند از: خوشۀ کروی M92 و سحابی NGC6210.

نظر شما: